دعوای ابطال علامت تجاری – یکی از موضوعات چالش برانگیز در امور تجاری، بحث بر سر مالکیت برند و علامت تجاری است. علامت تجاری یا برند و حقوق ناشی از آن ممکن است منشاء اختلاف باشد. گاه از همان ابتدا دعوای ابطال علامت تجاری مطرح می شود. شروع این دعوا زمانی است که شخصی نسبت به درخواست ثبت برند یا علامت تجاری معترض باشد.
نحوه اعتراض و مقررات مربوط به آن، تابع شرایط خاص است. لذا توصیه می شود در این موارد، وظیفه پیگیری و یا طرح دعوا و یا دفاع از حقوق خود را به وکیل دعاوی ثبت برند واگذار نمایید. زیرا در صورت عدم رعایت نکات حقوقی، ممکن است حقوق شما مخدوش گردد.
در این جا قصد داریم به جهت اهمیت موضوع مورد بحث، کمی بیشتر راجع به این مسئله صحبت نماییم.
ماده 30 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری
ابتدا بحث خود را با ماده 30 قانون مورد نظر پی می گیریم. برابر ماده 30 قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، اصطلاحات «علامت» ، «نام تجاری» و «علامت جمعی» عبارت اند از:
علامت
یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
علامت جمعی
یعنی هر نشان قابل رؤیتی که با عنوان علامت جمعی در اظهارنامه ثبت معرفی شود. و بتواند مبداء و یا هر گونه خصوصیات دیگر مانند کیفیت کالا یا خدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می کنند، متمایز سازد.
نام تجاری
یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.
قوانین ناظر بر ثبت علامت و اعتراض به آن
قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری در ماده 31 مقرر می نماید: حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را طبق مقررات این قانون به ثبت رسانده باشد.
برابر ماده 33 استفاده کننده انحصاری علامت تجاری می بایست قبلاً اظهارنامه ثبت علامت را به همراه نمونه علامت به اداره مالکیت صنعتی تسلیم و هزینه های مربوطه را پرداخت کرده باشد.
ابطال ثبت علامت
اگر نگاهی به ماده 41 آیین نامه اجرایی قانون مورد بحث بیندازیم متوجه خواهیم شد هر کسی می تواند نسبت به اقامه دعوای ابطال ثبت علامت اقدام نماید. اما وی باید به مواد 30 و 32 استناد نموده و ادعای خود را به اثبات برساند.
اما بند (الف) ماده (30) و ماده (32) چه چیزی را مقرر می دارد؟
بند الف ماده 30
علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.
ماده 32
ماده 32 : علامت در موارد ذیل قابل ثبت نیست:
الف- نتواند کالاها یا خدمات یک مؤسسه را از کالاها و خدمات موسسه دیگر متمایز سازد.
ب- خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.
ج- مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدأ جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آن ها گمراه کند.
د- عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم یا سایر نشان های مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون های بین المللی تاسیس شد اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن که توسط مقام صلاحیت دار کشور مربوط یا سازمان ذی ربط اجازه استفاده از آن صادر شود.
ه- عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است.
و- عین یا شبیه آن قبلاَ برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آن که عرفاَ میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد.
ز-عین علامتی باشد که قبلاَ به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.
نکات مهم در هنگام طرح دعوای ابطال علامت تجاری
- ابطال ثبت یک علامت، از تاریخ ثبت آن مؤثر است.
- آگهی مربوط به اظهارنامه ثبت در اولین فرصت ممکن منتشر می شود.
- هر ذی نفع که ثابت کند مالک علامت ثبت شده شخصاَ یا به وسیله شخصی که از طرف او مجاز بوده است، آن علامت را حداقل به مدت سه سال کامل از تاریخ ثبت تا یک ماه قبل از تاریخ درخواست ذی نفع استفاده نکرده است، می تواند لغو آن را از دادگاه تقاضا کند.
- در صورتی که ثابت شود قوه قهریه مانع استفاده از علامت شده است، ثبت علامت لغو نمی شود.
دادخواست ابطال
مدارک پیوست دادخواست ابطال
1-اصل یا رونوشت مصدق کلیه اسناد و مدارک مثبت ادعای ابطال
2-رسید مربوط به پرداخت ودیعه تسلیم دادخواست ابطال به دادگاه به شرح مذکور در جدول هزینه ها.
3-وکالت نامه، در صورتی که دادخواست توسط وکیل تسلیم شود.
نحوه رسیدگی در دادگاه حقوقی
هر گاه دادگاه در مورد ابطال علامت ثبت شده رای نهایی صادر نماید مراتب را به مرجع ثبت ابلاغ می کند. مرجع مذکور موظف است مطابق حکم دادگاه، بخشی از علامت یا ثبت علامت را به طور کامل یا فقط نسبت به بعضی از کالاها و یا خدمات مورد حکم در دفتر مربوط، ابطال و مراتب را در روزنامه رسمی آگهی نماید.
وفق ماده 149، آگهی مربوط به ابطال بر اساس مفاد رای دادگاه با درج موارد ذیل منتشر خواهد شد:
1- ذکر علامت و شماره و تاریخ ثبت آن
2- اشاره به ابطال بخشی از علامت یا اینکه علامت به طور کامل یا در ارتباط با بعضی از کالاها و یا خدمات ابطال شده است.
3- اعلام عدم اعتبار گواهی نامه ای که به موجب رای نهایی دادگاه باطل شده است.
ضمناَ به موجب تبصره همین ماده،ئهزینه آگهی مزبور به عهده محکوم له می باشد. وی می تواند هزینه مذکور را جزء خسارت از محکوم علیه مطالبه نماید.
وظیفه معترض به درخواست ثبت علامت
- برابر ماده 125 آیین نامه قانون ثبت اختراعات ، ظرف 30 روز از تاریخ انتشار آگهی اعتراض خود را به مرجع ثبت تسلیم نماید.
- همزمان باید تقاضای ثبت علامت به نام خود نماید. (اگر اعتراض معترض به تقاضای ثبت علامت مبتنی بر ادعای حق مالکیت نسبت به علامتی باشد که اظهار نامه ثبت آن تسلیم مرجع ثبت گردیده و آگهی شده در صورتی که علامت قبلا ًبنام معترض ثبت نشده است)
- اگر معترض با وجود ادعای حق مالکیت، ثبت علامت متعلق به خود را مطابق مقررات از مرجع ثبتی تقاضا نکند، اداره مالکیت صنعتی به اعتراض وی ترتیب اثر نخواهد داد .
- خواهان دعوای ابطال علامت تجاری که ادعای حق مالکیت نسبت به علامت موضوع دعوا را دارد و علامت وی نیز در اداره مالکیت صنعتی ثبت نشده است می بایست همزمان با اقامه دعوای ابطال علامت تجاری ثبت شده بنام دیگری، درخواست ثبت علامت تجاری متعلق به خود را طریق الزام اداره مالکیت صنعتی به ثبت علامت تجاری متعلق به خود را از دادگاه علامت تجاری درخواست نماید.
- اگر همزمان درخواست ثبت علامت تجاری متعلق به خود را ننماید دادگاه دعوای وی را استماع نخواهد کرد .
نمونه رای دادگاه تجدید نظر در مورد دعوای ابطال علامت تجاری
درخصوص تجدید نظر خواهی ……….با وکالت……به طرفیت….نسبت به دادنامه شماره …… شعبه ……. دادگاه عمومی حقوقی تهران که به موجب دادنامه موصوف در باره دعوای تجدید نظر خوانده به خواسته ابطال و لغو علامت تجاری به شماره ثبت………..با این استدلال که سبق استفاده خواهان از علامت متنازع فیه مشتمل بر ……….. حسب محتویات پرونده و مستندات ابرازی از جمله کارشناسی در پرونده کیفری و ……….. محرز است و ………… حکم به ابطال ثبت علامت تجدید نظر خواه به شماره …… و …… صادر گردیده است .
دادگاه با بررسی محتویات و مستندات پرونده و مطالعه لوایح ابرازی از ناحیه طرفین، نظر به اینکه خواهان بدوی به لحاظ سابقه استفاده مستمر از علامت موضوع دعوی نسبت به آن ادعای مالکیت نموده است، بدین جهت تقاضای ابطال علامت مذکور که بنام تجدید نظر خواه به ثبت رسیده ، (را) کرده است .
نظر به مقررات ماده 125 آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات طرحهای صنعتی و علایم تجاری، استنباط می گردد که در چنین مواردی ذی نفع باید علاوه بر تقاضای ابطال علامت در خواست ثبت آن نیز بنام خود بنماید. و چون تجدیدنظر خوانده در دادخواست تقدیمی تقاضای ثبت علامت مذکور را نکرده است. بنابراین دعوی به کیفیت مطروحه قابلیت استماع ندارد. بنابر مراتب مذکور تجدیدنظرخواهی وارد تشخیص داده می شود. و به تجویز ماده 358 قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه تجدید نظر خواسته نقض می گردد. و به استناد ماده 2 قانون مرقوم قرار رد دعوی صادر میگردد. این رای قطعی است.