مالیات بر ارث چیست و چگونه دریافت می شود؟

مالیات بر ارث چیست ؟

بعد از اینکه فردی فوت می کند اموال او میان بازماندگان وی تقسیم می شود. البته تقسیم ارث به همین سادگی نیست و مشمول مالیات نیز می شود. در حقیقت مالیات از بازماندگانی دریافت می شود که حالا صاحب مال ارثیه ای شده اند. یعنی قبل از آنکه بخواهند از مالی که به آنها رسیده استفاده کنند ابتدا باید مالیات آن را بپردازند. مالیات مربوط به ارث از نوع مالیاتهای مستقیم محسوب می شود.

ما در این مقاله قصد داریم در این باره نکاتی را برای آگاهی بیشتر شما متذکر شویم. پس تا انتهای این مقاله با ما بمانید. در صورت تمایل به اخذ مشاوره و یا اعطای وکالت به وکیل مالیات ، با ما تماس بگیرید.

اظهارنامه ماترک متوفی

بعد از فوت متوفی ، ورثه به اداره دارایی محل سکونت متوفی مراجعه و اظهارنامه ای را تکمیل می کنند. در این اظهارنامه میزان دارایی متوفی اعم از منقول و غیر منقول دقیقاً ذکر می شود. مهلت تهیه اظهارنامه ، تا یکسال پس از فوت می باشد.

اداره دارایی با دریافت این اظهارنامه تا قبل از اتمام مهلت یکساله ، هزینه های کفن و دفن و دیون منوفی را از ارث کسر می کند. سپس اموال باقیمانده را مشمول مالیات کرده و باقیمانده میان وراث تقسیم خواهد شد. (اگر بازماندگان بعد از یکسال مراجعه نمایند این مبالغ کسر نخواهد شد).

مبلغ ارث چگونه میان وراث تقسیم می شود؟

دارایی باقیمانده بعد از آنکه اداره دارایی مالیات را اخذ نمود بر اساس طبقات و اولویت آن میان وراث تقسیم می شود. به طور کلی سه طبقه مالیات بر ارث وجود دارند. ترتیب دریافت مالیات بدین صورت است که اگر افراد طبقه اول وجود داشته باشند فقط آنها از متوفی ارث می برند. و به دو گروه بعدی چیزی نمی رسد. اگر هیچ فردی از طبقه اول وجود نداشته باشد|، ارث میان افراد طبقه دوم تقسیم می شود. و همینطور به طبقه سوم چیزی نمی رسد. اما اگر از طبقات اول و دوم کسی وجود نداشته باشد ارث میان افراد طبقه سوم تقسیم می شود.

طبقات وراث و افراد مربوط به آن

ماده 862 قانون مدنی وراث را به سه طبقه به شرح زیر تقسیم نموده است. وجود دارد:

• طبقه اول: پدر، مادر، شوهر، زن، اولاد و اولاد اولاد
• طبقه دوم: اجداد، خواهر و برادر و اولاد آنها
• طبقه سوم: عمو، عمه، خاله، دایی و اولاد آنها

مالیات طبقات ارث چگونه است؟

باید توجه داشت که مالیات مربوط به هر طبقه متفاوت است. بدین ترتیب که هر چه به طرف طبقات بالاتر می رویم مالیات افزایش می یابد. یعنی مالیات خویشاوندان طبقه اول کمتر از خویشاوندان طبقه سوم می باشد.

میزان مالیات بر ارث طلا ، مغازه ، ملک و خودرو 

براساس قانون جدید ، میزان مالیات مربوط به ارث مغازه برای متوفیان بعد از سال 95 به میزان 3 درصد قیمت اعلام شده مغازه برای طبقه اول توسط کارشناس مالیاتی است. براساس این قانون همچنین به میزان 3 درصد از قیمت اجناس داخل مغازه مشمول پرداخت مالیات خواهد بود .

میزان مالیات مربوط به ارث طلا برای طبقه اول وراث 10 درصد و برای طبقات دوم و سوم به ترتیب 20 و 40 درصد می باشد.

میزان مالیات مربوط به ارث خودرو ، 2 درصد ارزش اعلامی توسط کارشناس مالیاتی است. البته این درصد برای طبقه اول بوده و براساس قانون ، مالیات سایر طبقات به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد.

میزان مالیات مربوط به ارث ملک مسکونی با توجه به ارزش گذاری آن توسط کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی برای طبقه اول وراث 7.5 درصد از ارزش تعیین شده ملک خواهد بود.

در ادامه ، جدول مالیات مربوط به ارث برخی اموال مهم متوفی مورد اشاره قرار گرفته است.

جدول مالیات بر ارث 

طبقات ارث	نوع اموال و درصد مالیات
	خودرو	سرقفلی	سپرده	ملک	سهام بورس	سایر اموال از جمله طلا
وراث طبقه اول	2	3	3	0.75	0.75	10
وراث طبقه دوم	4	6	6	15	15	20
وراث طبقه سوم	8	12	12	30	30	40

 

قانون جدید و قدیم مالیات بر ارث

بر اساس قانون قدیم، یعنی پیش از سال 95 ، مالیات مربوط به ارث پس از اظهار کلیه اموال متوفی در اظهارنامه مربوطه، برای همه اموال و به صورت یکجا محاسبه می‌شد. به این ترتیب وراث مالیات بیشتری را می پرداختند. اما بر اساس قانون جدید یعنی از ابتدای سال 95 به بعد، الزامی برای تعیین تکلیف تمام دارایی‌ها به صورت یکجا وجود ندارد. لذا وراث الزامی به انتقال همه دارایی ها به خود در یک موعد زمانی ندارند. آنها می توانند تنها بخشی از اموال را در زمان‌های مشخص به خود منتقل نمایند. و تعیین تکلیف سایر دارایی‌ها را به وقت دیگری موکول کنند. با این وجود به دلیل اینکه ارزش دارایی‌ها با توجه به قیمت روز آنها محاسبه می‌شود. لذا تاخیر در روند انحصار وراثت می تواند به پرداخت مالیات بیشتر منجر شود.

 ویژگی های قانون جدید مالیات بر ارث

• نحوه اظهار ماترک به صورت تک به تک است.
• ارزش دارایی‌ها به قیمت روز و بدون توجه به تاریخ فوت متوفی محاسبه می‌شود.
• مهلت ارائه اظهارنامه تا یک سال از تاریخ فوت متوفی .
• کسر هزینه‌های کفن و دفن در صورت ارائه اظهارنامه تا یکسال از تاریخ فوت.
• تغییر نرخ مالیات بر ارث با توجه به طبقه وراث.
• مکلف شدن دفاتر اسناد رسمی و نهادهای مالی به عدم تسلیم دارایی ها به وراث تا قبل از دریافت گواهی پرداخت مالیات بر ارث.

معافیت‌های مالیات بر ارث

• اموال شهدای انقلاب اسلامی به وراث طبقات اول و دوم
• اثاث منزل محل سکونت متوفی
• انواع بیمه‌های عمر و زندگی
• مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی
• وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت
• وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا کارفرما
• اموالی که به مؤسسات دولتی وقف شده‌اند
• خسارت فوت و دیه

  امکان فرار از مالیات وجود ندارد 

 قانون ، پرداخت مالیات ارث را الزامی ساخته است. لذا مادام که مالیات پرداخت نشود امکان انتقال اموال متوفی به ورثه وجود نخواهد داشت.

مطلب مفید | انواع مالیات و فرار مالیاتی

مراحل دریافت گواهی مالیات بر ارث

• مراجعه یک نفر از وراث یا وکیل قانونی آنها و یا قیم و امین یا نماینده قانونی آنها به اداره دارایی محل سکونت متوفی
• تکمیل فرم اظهارنامه مربوطه
• اخذ دستور رئیس گروه مالیاتی
• ثبت اظهارنامه در سیستم مکانیزه ارث
• ارجاع اظهارنامه به واحد مالیاتی مربوطه
• تشکیل پرونده ارث توسط کاردان یا کارشناس مالیاتی
• بررسی اظهارنامه و کنترل تکمیل بودن مدارک ضمیمه توسط کارشناس
• صدور گواهینامه تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث (فرم ۱۸) توسط کارشناس ارشد مالیاتی و فرم اطلاعات ورودی
• ثبت فرم اطلاعات ورودی در سامانه ثبت اظهارنامه ارث
• اخذ کد هویتی متوفی و شماره ثبت اظهارنامه در سامانه ثبت اظهارنامه ارث
• تسلیم گواهی حصر وراثت توسط وراث و درخواست مفاصا حساب ارث توسط مؤدی به واحد مالیاتی
• رسیدگی به ماترک متوفی توسط کارشناس ارشد مالیاتی و کسب تاییدیه های دارائی و بدهی ها از طریق استعلام های صادره و تایید توسط رئیس گروه مالیاتی
• صدور گزارش محاسبه ماترک و مالیات از طریق سیستم و ارائه به رئیس گروه مالیاتی
• صدور برگ تشخیص و مطالبه مالیات پس از اظهار نظر رئیس گروه مالیاتی
• ابلاغ برگ مطالبه مالیات به وراث قانونی
• صدور برگ قطعی
• پرداخت مالیات توسط مؤدی
• صدور مفاصا حساب مالیات مربوط به ارث

مدارک مورد نیاز برای محاسبه مالیات مربوط به ارث

۱. درخواست کتبی از سوی ورثه

۲. تنظیم و تسلیم اظهارنامه موضوع ماده ۲۶ قانون مالیاتهای مستقیم

۳. رونوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی ، مطالبات و حقوق مالی متوفی

۴. رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراق مثبته حق مالکیت متوفی نسبت به اموال منقول و غیر منقول متوفی

۵. رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت نامه متوفی ( اگر وصیت نامه موجود باشد )

۶. درصورتیکه اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود ، رونوشت یا تصویر گواهی شده وکالتنامه یا قیم نامه

۷. تصویر گواهی فوت متوفی

۸. تصویر شناسنامه و کارت ملی وراث و متوفی