تکلیف کارفرما در برابر بیمه – سازمان تامین اجتماعی یک نهاد بیمه گر اجتماعی است. ماموریت اصلی این سازمان پوشش کارگران مزد بگیر به صورت اجباری و صاحبان حرفه و مشاغل آزاد به صورت اختیاری است.
تکیه گاه اصلی این سازمان بر پایه مشارکت سه جانبه کارفرمایان، بیمه شدگان و دولت شکل گرفته است. باید گفت همه عواملی که فعالیت های اقتصادی و صنعتی را تحت تاثیر قرار دهد بر منابع و مصارف سازمان تامین اجتماعی نیز اثرگذار است. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بحران بیکاری،
- افزایش نرخ سالمندی،
- بی ثباتی در فعالیت های اقتصادی،
- افزایش حوادث و سوانح در کشور
- رشد روز افزون هزینه های درمان.
تعهدات سازمان تامین اجتماعی طبق مصوب تیرماه 1354 که فعلاً در حال اجرا می باشد بر اساس استانداردهای بین المللی پیش می رود. این استانداردها توسط سازمان بین المللی کار و سازمان بین المللی تامین اجتماعی تنظیم شده است. می توان به جرات گفت بالاترین حد استانداردها را در بر می گیرد.
در این قانون، تکالیفی به عهده کارفرمایان به عنوان یکی از ارکان نظام روابط کار گذارده شده است .در ادامه برخی از ان تکالیف مورد اشاره قرار می گیرد.
ملاک های شناسایی کارفرما (شخص حقیقی)
مدارک زیر می تواند ملاک کارفرمایی شخص حقیقی باشد:
1-پروانه کسب از اتحادیه های صنفی یا مجامع امور صنفی ( در حوزه شهرها)
2-پروانه کسب یا مجوز فعالیت از بخشداری ها و… ( در حوزه روستا)
3-پروانه تاسیس یا بهره برداری از مراجع ذیصلاح قانونی (وزارت صنعت معدن تجارت بهداشت جهاد کشاورزی…)
4-اسناد مالکیت یا اسناد اجاره و یا صلح نامه کارگاه ( اعم از رسمی یا عادی)
5-احکام مراجع قضایی مبنی بر مالکیت یا اجاره کارگاه
6-گزارش بازرسان کارگاه ها
7-اظهار نظر اداره کل وصول حق بیمه
تکلیف کارفرما قبل از اشتغال به کار کارگران یا بیمه شدگان
به استناد ماده 90 قانون تامین اجتماعی، افراد شاغل در کارگاه ها باید قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با کارهای مرجوع را داشته باشند. بدین منظور کارفرمایان مکلفند قبل از به کار گماردن آنها ترتیب معاینه پزشکی انها را بدهند. در صورتی که پس از استخدام، معلوم شود که نامبردگان در حین استخدام، قابلیت و استعداد کار مرجوع را نداشته اند کارفرما مشمول جریمه خواهد بود. بنابراین چنانچه کارفرما در معاینه پزشکی تعلل نماید در نتیجه بیمه شده دچار حادثه شود و یا بیماری اش شدت یابد، کارفرما با سازمان تامین اجتماعی طرف خواهد بود. زیرا سازمان، مقررات این قانون را در باره بیمه شده اجرا می کند اما هزینه های مربوطه را از کارفرمایان مطالبه و وصول خواهد نمود.
تکلیف کارفرما در مورد معاینه پزشکی کارگر
پیش از این سازمان تامین اجتماعی در هنگام صدور اولین دفترچه درمانی کارگر بیمه شده، وی را مکلف به انجام معاینات اولیه پزشکی می نمود. این کار توسط پزشک معتمد تامین اجتماعی انجام می گرفت. اما در حال حاضر با توجه به ماده 92 قانون کار و 90 قانون تامین اجتماعی تکلیف انجام معاینات اولیه پزشکی با کارفرما می باشد. در این مورد لازم است کارفرمایان راساً این معاینات را توسط پزشکان معتمد و یا مراکز طب کار انجام دهند. سپس یک برگ از معاینات را تحویل سازمان تامین اجتماعی نموده و برگه دیگر را در پرونده پرسنلی کارگر بایگانی نمایند.
تکلیف کارفرما در مورد شروع کار کارگاه
یکی دیگر از تکالیف کارفرما این است که ظرف مدت 7 روز از تاریخ تاسیس یا شروع فعالیت، بیمه را از وشعیت خود آگاه نماید. وی باید به منظور بیمه نمودن کارکنان خود به نزدیک ترین شعبه تامین اجتماعی واقع در محدوده عملکرد کارگاه مراجعه کند. سپس باید نامه شروع فعالیت کارگاه همراه با اسامی و مشخصات کامل کارکنان خود را پیوست مدارک کارگاه و کارفرمایی به واحد درامد شعبه مربوطه تحویل نماید.
ناگفته پیدا است که حق بیمه کارگری اساسی ترین وظیفه ای است که بر اساس قانون تامین اجتماعی بر دوش کارفرمایان قرار داده شده است. انجام این کار همانطور که از مفاد قانون معلوم است از همان ابتدای شروع فعالیت کارگاه آغاز می شود.
مدارک لازم جهت تشکیل پرونده مطالباتی کارگاه ( شخصیت حقوقی )
1-تصویراساسنامه شرکت
2-تصویر سند مالکیت یا اجاره نامه محل شرکت
3-تصویر سند مالکیت یا اجاره نامه محل شرکت
4-تصویر موافقت نامه اصولی یا پروانه بهره برداری
5-کپی مدارک شناسایی اعضا هیات مدیره از قبیل (کارت ملی.شناسنامه)
6-تکمیل و ارایه فرم نمونه اعضا صاحبان امضا مجاز و نمونه مهر انها
7-شناسه ملی اشخاص حقوقی
مدارک لازم جهت تشکیل پرورنده مطالباتی کارگاه ( شخصیت حقیقی)
1-تصویر سند مالکیت یا اجاره محل یا صلح نامه کارگاه
2-پروانه تاسیس یا هر نوع مجوز فعالیت از مراجع ذیصلاح
3-جواز کسب صنفی معتبر( دایم یا موقت)
4-سایر مدارک شناسایی کارفرما حسب نیاز سازمان
5-کپی مدارک شناسایی کارفرما از قبیل (شناسنامه.کارت ملی و…)
6-احکام مراجع قضایی مبنی بر مالکیت یا اجاره کارگاه
7-تکمیل و ارایه فرم نمونه امضا و اثر انگشت کارفرما و کد ملی
تکمیل فرم های کارگاهی
پس از ارسال مدارک به سازمان تامین اجتماعی، نوبت تکمیل فرم های کارگاهی می رسد. پس از تکمیل فرم ها و کامل بودن مدارک، کد کارگاه ده رقمی از طریق واحد وصول حق بیمه به کارگاه تعلق می گیرد. کارفرما مکلف است مادامی که در حوزه شعبه مورد نظر فعالیت می کند از این کد کارگاهی در هنگام ارسال لیست به سازمان استفاده نماید. ضمنا همزمان با اعلام شروع به کار و ارسال مدارک هر یک از کارگران، واحد نام نویسی سازمان کد هشت رقمی به هر یک از بیمه شدگان اختصاص می دهد. این کد باید در هنگام ارسال لیست بیمه شدگان به سازمان در ستون مربوطه قید گردد.
تکلیف کارفرما در برابر بازرسان تامین اجتماعی
کارفرمایان مکلفند طبق ماده 47 قانون تامین اجتماعی صورت مزد و حقوق و مزایای بیمه شدگان همچنین دفاتر و مدارک لازم را در موقع مراجعه بازپرس سازمان در اختیارشان بگذارند. در صورتی که کارفرما یا نماینده او از اقدامات بازپرس سازمان جلوگیری نماید یا از ارایه مدارک و دفاتر خودداری کند طبق ماده 102 قانون تامین اجتماعی مجازات خواهد شد . گزارش بازپرس سازمان تامین اجتماعی در این خصوص در حکم گزارش ضابطین دادگستری است.
شایان ذکر است در مواردی بازپرسی از گارگاه ها صورت نمی گیرد و ملاک لیست های ارسالی کارفرما به سازمان می باشد. از قبیل کارگاه های بالای 50 نفر بیمه شده یا ادارات دولتی و فعالیت های پیمانکاری. البته طبق ماده 47 قانون، بازرسان حق بازرسی از این قبیل کارگاه ها را نیز دارند.
تکلیف کارفرما در مورد اظهارنامه بیمه ای
کارفرمایان کارگاه های دارای شخصیت حقوقی یا حقیقی مطابق مقررات مالیاتی مکلف به اخذ، تحریر و نگهداری دفاتر قانونی می باشند. این قبیل کارفرمایان مکلفند بر اساس درخواست سازمان جهت حسابرسی از دفاتر قانونی ظرف مدت بیست روز نسبت به تکمیل اظهارنامه بیمه ای اقدام نمایند . ضمنا همزمان باید مدارک زیر را به شعبه مربوطه تحویل نمایند:
1-تصاویر روزنامه رسمی مربوط به آگهی های تاسیس تغییرات و یا انحلال شرکت
2-تصاویر جواز تاسیس پروانه بهره برداری مجوز فعالیت و سایر مدارک مربوطه
3-تصاوبر مفاصا حساب های اخذ شده و قراردادها
در صورت عدم تکمیل فرم اظهار نامه بیمه ای و مدارک خواسته شده ظرف مهلت تعیین شده، سازمان تامین اجتماعی وفق قانون با کارفرما برخورد خواهد نمود.
کارفرما بهتر است همیشه اطلاعات کامل کارگران را آماده داشته باشد. با این کار در موقع بازرسی از کارگاه اطلاعات صحیح در اختیار بازرسین قرار می گیرد. ضمنا کارفرما باید ترتیبی اتخاذ نماید که در صورت عدم حضور در کارگاه، نماینده وی اطلاعات صحیح کارگران را در اختیار بازرسین قرار دهد. چرا که عدم اعلام صحیح اطلاعات، باعث مشکلاتی برای کارفرما و بیمه شدگان کارگاه در موقع دریافت خدمات از سازمان می شود. لازم به ذکر است مغایرت لیست ارسالی کارفرما با گزارش بازرسی سازمان، باعث ایجاد بدهی برای کارفرما می شود.
ارسال ماهانه لیست بیمه شدگان به سازمان
پس از تایید مدارک و همچنین بازرسی از کا رگاه و اختصاص کد کارگاه مراتب به کارفرما اعلام خواهد شد. کارفرما مکلف است هر ماه لیست بیمه شدگان خود را تنظیم و به بیمه تامین اجتماعی محل فعالیت کارگاه ارایه نماید.
کارفرمایان در هنگام ارسال لیست بیمه شدگان باید موارد زیر را رعایت کنند:
1-رعایت ماده 39 قانون تامین اجتماعی و ارسال لیست و واریز حق بیمه در موعد مقرر
2-تکمیل فرم تعهدنامه در دو نسخه و ثبت آن در دبیرخانه شعبه.
3-ارسال مدارک کارفرمایی در هنگام ارسال تهعدنامه.
4-در صورتی که کارگاه دارای چندین کارفرما باشد فرم تهعدنامه می بایست توسط کلیه کارفرمایان تکمیل تایید و امضا گردد و فردی که می بایست رمز اینترنتی به او تعلق گیرد مشخص شود.
5-کارفرمایان متقاضی می توانند از طریق سامانه مزبور لیست جاری کارگاه را ارسال نمایند و ارسال لیست متمم و معوق می بایست توسط کارفرما به شعبه ارسال گردد.
6-لیست های اینترنتی بهتر است قبل از 25 هر ماه ارسال و کارفرما موظف به پیگیری های لازم جهت تایید لیست می باشند.
7-کارفرمایان بایدپس از اخذ رمز اینترنتی و ورود به سامانه مذکور نسبت به تغییر رمز خود اقدام نمایند.
8-کارفرما باید دقت لازم را در نگهداری از رمز اینترنتی به کار برد.
کارگاه هایی که مشمول قانون تامین اجتماعی نمی باشند:
1-کارگاه های خانوادگی در صورتی که اعضا رابطه مزد بگیری و کاری با هم نداشته باشند.
2-بقاع متبرکه و مساجد در صورتی که فاقد کارفرمای مشخصی بوده و خدام در امدنشان از محل نذورات مردم به صورت کمک هزینه زندگی تامین و این پرداخت ها جنبه تبرعی داشته باشد.
3-بانک های دولتی (در اجرای ماده 21 لایحه قانونی اداره امور بانک ها مصوب صورای عالی انقلاب ..کارکنان بانک های ادغام شده تابع آیین نامه استخدامی مشترکی می باشند که به تصویب مجمع عمومی بانک ها رسیده است).
4-مزارع و باغات کشاورزی سنتی ( عمدتا فاقد مجوز از مراجع ذیصلاح)
5-مراکز نظامی اعم از سپاه ارتش و نیروی انتظامی (افراد شاغل در واحد های تولیدی صنعتی و خدماتی وابسته به اتش که تولیدات غیر تسلیحاتی دارند مشمول قانون کار و تامین اجتماعی می باشند).
6-سازمان صدا و سیما (افرادی که به صورت کارگر روزمرد و پیمانی برای انجام کارهای موقت به کار گمارده می شوند مشمول قانون کار و تامین اجتماعی می باشند.