عدم پرداخت حق بیمه کارگر از سوی کارفرما
نپرداختن حق بیمه کارگر از طرف کارفرما شاید مهم ترین نگرانی کارگران و عامل طرح دعوای میان کارفرمایان و کارگران باشد.
دعاوی امور تأمین اجتماعی در حوزه کسب و کار در دو بخش قابل بررسی است:
یک، بیمه ناشی از قراردادها
دو، بیمه کارگران یا کارکنان.
از جمله مهم ترین دعاوی کارگری درخصوص بیمه تأمین اجتماعی، عدم ارسال لیست بیمه و یا عدم تعهد کارفرما به بیمه نمودن کارگر است.
وظیفه کارفرما در قبال حق بیمه کارگر
همزمان با شروع فعالیت کارگر در کارگاه، کارفرما، موظف به بیمه وی خواهد بود.
در ماده 148 قانون کار، کارفرما موظف است از کلیه وجوه و مزایای بند 5 این قانون، سهم حق بیمه مقرر کارگر را کسر کند. سپس با اضافه نمودن سهم خود، آن را به سازمان، تأدیه کند.
همچنین در ماده 36 قانون تأمین اجتماعی، «کارفرما مسئول پرداخت حق بیمه و سهم خود و بیمه شده، به سازمان است. او مکلف است در موقع پرداخت مزد یا حقوق و مزایا، سهم بیمه شده را کسر کند. همچنین با اضافه نمودن سهم خود، آن را به سازمان پرداخت نماید.
باید توجه داشت قانون کار، از لحاظ حقوقی، جزو قوانین آمره است. بنابراین اگر کارگر و کارفرما، بر خلاف آن با یکدیگر به توافق رسیده باشند، آن توافق بلااثر است.
پس درخصوص بیمه کارگر نیز این موضوع، صادق است. با توجه به حقوق در نظر گرفته شده برای کارگران در مورد بیمه آن ها، یک کارگر، با شروع به کار در یک کارگاه، خود به خود بیمه می شود. حتی اگر کارگر و کارفرما به توافق رسیده باشند که کارگر مشمول بیمه نباشد. با اثبات رابطه کاری، این توافق بلااثر بوده و کارفرما موظف به پرداخت حق بیمه به انضمام جریمه تأخیر خواهد بود.
نحوه شکایت از کارفرما در موارد عدم پرداخت حق بیمه
در صورت نپرداختن حقی بیمه کارگر از سوی کارفرما، کارگر برای احقاق حق بیمه خود، می بایست مسیری را طی کند که ریزه کاری های زیادی دارد. لذا بدون آگاهی از آن، با مشکلات عدیده روبرو خواهد شد.
در اولین گام، تنظیم دادخواست، مهم ترین اقدامی است که می بایست صورت گیرد. برای این منظور، فرد می بایست با مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت، احراز هویت شده و پس از دریافت نام کاربری و رمز عبور، در سامانه وزارت کار دادخواست خود را ثبت نماید https://prkar.mcls.gov.ir/Login
تنظیم دادخواست به عنوان اولین اقدام، مهم ترین اقدام نیز محسوب می شود. کارگران باید بدانند هرآنچه در دادخواست ادعا و ثبت می کنند می تواند برای آن ها تبعاتی داشته باشد. پس در تنظیم آن بهتر است حتماً از یک مشاور امور بیمه و کار یا وکیل متخصص در امور کار و تأمین اجتماعی، استفاده کنند.
با ارسال دادخواست و ارائه نظرات هیئت تشخیص بدوِی، جمع آوری مدارک و مستندات در ارائه به اداره کار، بسیار مهم است. دریافت سوابق بیمه و همچنین مدارک مورد نیاز برای ادعای احتساب سابقه بیمه، هر کدام جزئیاتی دارد. بنابراین می بایست همه مدارک قابلیت استناد داشته و کاملاً قانونی باشد.
مواردی چون فیش های حقوقی، رسیدها و یا رسیدهای بانک، لیست های حضور و غیاب و سایر مدارکی که بر اشتغال شخص در کارگاه، صحه گذارد.
شکایت کارگر از کارفرما برای مطالبه حقوق خود از جمله حق بیمه، مشمول مرور زمان نخواهد بود. به عبارت دیگر، کارگر برای درخواست حق بیمه خود، هیچ محدودیت زمانی ندارد. حتی وراث وی بعد از فوت او، قادر خواهند بود علیه کارفرما شکایت کنند.
قوانین رسیدگی به دعاوی و شکایات کارگر و کارفرما
در مورد نپرداختن حق بیمه کارگر، در فصل نهم و در ماده 157 قانون کار، به ارکان رسیدگی به شکایت کارگر از کارفرمایان اشاره شده است.
بر اساس این ماده از قانون، روندهای زیر برای رسیدگی به دعوا پیش بینی شده است:
در مرحله اول از طریق سازش مستقیم بین کارفرما و کارگر یا کار آموز و یا نمایندگان آنها در شورای اسلامی کار
در صورتی که شورای اسلامی کار در واحدی نباشد ، از طریق انجمن صنفی کارگران و یا نماینده قانونی کارگران و کارفرما
در صورت عدم سازش از طریق هیات های تشخیص و حل اختلاف.
مراجع قانونی رسیدگی به شکایت مربوط به عدم پرداخت حق بیمه
برابر قانون دو مرجع قانونی برای حل اختلافات و یا رسیدگی به شکایات کارگران و کارفرمایان در نظر گرفته شده است:
- مرحلهبدوی توسط هیات تشخیص در اداره کار
- مرحله تجدید نظر از سوی هیات حل اختلاف در اداره کار
ساختار هیئت تشخیص
اما ساختار و اعضای هیأت تشخیص نیز برابر با ماده 158 قانون کار، متشکل از سه نفر می باشد:
ماده 158 – هیأت تشخیص مذکور در این قانون از افراد ذیل تشکیل می‌شود:
– یک نفر نماینده وزارت کار و امور اجتماعی.
– یک نفر نماینده کارگران به انتخاب کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار استان.
– یک نفر نماینده مدیران صنایع به انتخاب کانون انجمنهای صنفی کارفرمایان استان.
در صورت لزوم و با توجه به میزان کار هیأت ها، وزارت کار و امور اجتماعی می‌تواند نسبت به تشکیل چند هیأت تشخیص در سطح هر استان اقدام نماید.
ساختار هیأت حل اختلاف
برابر با ماده 160 قانون کار، اعضای هیئت حل اختلاف نفر 9 نفر و به شرح زیر می باشند:
- سه نفر نمایندگان وزارت کار، فرمانداری و دادگستری محل
- سه نفر نمایندگان کارگران
- سه نفر نمایندگان مدیران صنایع و کارفرمایان
مدارک و مستندات لازم برای طرح دعوی حق بیمه
طی هرکدام از این مراحل، وجود مدارک و مستندات اثبات ادعای مدعی ضروری است.
با طی مراحل شکایت و ارائه مستندات مورد نیاز هریک از مراحل، درخصوص اجرای حکم، اداره کار وارد عمل خواهد شد. ابتدا حقوق و مزایای کارگر و مبلغ محکومیت مالی کارفرما و سپس حق بیمه معوقه کارگر را پیگیری خواهد نمود.
در صورت نپرداختن حق بیمه کارگر و سایر مطالبات قانونی کارگر از سوی کارفرما، مراتب به واحد اجرای احکام دادگستری ارجاع خواهد شد. در این حالت با معرفی اموال و دارایی کارفرما، رأی اجرا می شود. در ادامه حق بیمه معوقه کارفرما نیز به سازمان تأمین اجتماعی، محول می گردد.
نقش وکیل خوب بیمه در مورد دعوای نپرداختن حق بیمه کارگران
در مواردی که شکایت از طرف کارگر مطرح می شود. وکیل بیمه می تواند اقدامات زیر را پیگیری نماید:
- تنظیم دادخواست شکایت کارگر از کارفرما درخصوص حق بیمه معوقه
- مشاوره تخصصی در حوزه روابط کار (اعم از قوانین کار و سازمان تامین اجتماعی)
- شرکت در جلسات هیات تشخیص و حل اختلاف اداره کار و دفاع از حقوق کارگر
- شرکت در جلسات هیات بدوی و تجدید نظر مطالبات بیمه کارگر
- فرجام خواهی در دیوان عدالت اداری
- احراز و احتساب سوابق بیمه ای کارکر در اداره کار و سازمان تامین اجتماعی
- طرح دعوی و اخذ سنوات ، عیدی و… ، تغییر شرایط کار، بازگشت به کار و سایر مطالبات کارگران
- اخذ مستمری از سازمان تامین اجتماعی تحت عناوین (بیمه بیکاری، بازنشستگی، فوت، غرامت دستمزد)
روی دیگر این ماجرا کارفرما است که پیش از شروع چنین چالش هایی و برای جلوگیری از ورود به درگیری های ذکر شده، می بایست از یک مشاور یا وکیل متخصص برای اشراف بیشتر به موارد قانون کار و بیمه استفاده نماید.
وکیل بیمه و یا وکیل کار می توانند خدمات زیر را به کارفرما ارائه دهند:
- تنظیم و انعقاد قراردادهای کار، فرم های تسویه حساب معتبر، فیش حقوقی و…
- ارائه مشاوره در مورد لیست حقوق و دستمزد پرسنل، اعلام ورود و خروجی ها، پیگیری بازرسی ها
- ارائه مشاوره در ورد تنظیم و تصویب آیین نامه انضباط کار
- تجزیه وتحلیل حوادث ناشی از کار
- شرکت در جلسات هیات بدوی و تجدید نظر مطالبات بیمه سازمان تامین اجتماعی
وکیل کسب و کار در مورد نپرداختن حق بیمه می تواند از جمله بهترین گزینه ها برای پیگیری حقوق طرفین دعوا باشد.