نوشتن قرارداد خوب

نوشتن قرارداد خوب مستلزم آگاهی از قانون و مسائل حقوقی مرتبط با آن است. قراردادها یکی از ارکان مهم در فعالیت شرکت ها و یا در معاملات میان اشخاص بشمار می روند. در قراردادها نکات بسیار با اهمیتی وجود دارد. عدم اشراف بر هر یک از این نکات می تواند موجبات بروز اختلاف و یا دعوا را میان افراد فراهم آورد.

 تعریف قرارداد

برای آنکه بدانیم منظور از نوشتن قرارداد خوب چیست باید ابتدا قرارداد را تعریف نماییم. قانون بر اهمیت قراردادها تآکید و آن را از دلایل اثبات حقانیت در دعاوی که موضوع آن قرارداد است، می داند. در ماده 183 قانون مدنی در تعریف عقد و یا قرارداد آمده است: “عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آنها باشد”.

بنابراین مشاهده می شود در قانون بر اختیاری بودن عقد قرارداد، اراده افراد، مسئولیت ها و تعهدات طرفین تاکید شده است.

قوانین حاکم بر قراردادها

قوانین حاکم بر قراردادها بر دو قسم هستند. “قوانین امری” و “قوانین تکمیلی”. قوانین امری را می توان قوانین حاکمیتی دانست که قلمرو رای و نظر مردم را تعیین می کند. به عبارتی محدودیت هایی را برای افراد در نظر می گیرد. مانند قانون کار، قانون بیمه و…

قانون امری و قرارداد

افراد باید بگونه ای قرارداد میان خود را تنظیم نمایند که با قوانین امری در تعارض نباشد. به عنوان مثال در یک قرارداد کار، نمی توان چنین قید نمود که کارفرما تعهدی در قبال بیمه کارگر ندارد. چرا؟ چون این موضوع در تعارض با قانون کار خواهد بود. ممکن است در قرارداد کارفرما و کارگر بر عدم تعهد بیمه ای کارفرما توافق شده باشد. حتی آن را در دفتر اسناد رسمی هم به ثبت رسانیده باشند. باید دانست چنین قراردادی نافذ نبوده و از اعتبار لازم برخوردار نیست. زیرا با قانون کار به عنوان یک قانون امری منافات دارد.

قانون تکمیلی و قرارداد

در مورد قانون تکمیلی این قانون اجازه هر گونه توافقی در قرارداد را به افراد می دهد. مثلاً در مورد حق فسخ این اختیار به حریدار و فروشنده داده می شود نوع فسخ را تعیین نمایند. توافق و یا عدم توافق بر سر یک موضوع نظیر حق فسخ ممکن است موضوع را به نفع یکی و ضرر دیگری تغییر دهد. مثلا در قرارداد خرید و فروش اگر طرفین در مورد حق فسخ سکوت کرده باشند. در هنگام برگشت خوردن چک خریدار، فروشنده حق فسخ ندارد.

قرارداد شفاهی و کتبی

بر اساس قانون می توان قرارداد را به صورت شفاهی و یا کتبی تنظیم نمود. با این وجود در شرایط حاضر که پیچیدگی های زیادی در روابط میان افراد بوجود آمده است امکان ندارد با توافق ضمنی میان افراد بتوان در زمان بروز اختلاف، حقانیت میان افراد را اثبات نمود. بنابراین بهتر است قراردادها به صورت مکتوب و کاملا حرفه ای تنظیم شوند.

تعارض میان “عنوان و”محتوای” قرارداد

اگر در تنظیم یک قرارداد تعارضی میان عنوان قرارداد با محتوا و یا متن نگارش شده در قرارداد وجود داشته باشد حق تقدم با محتوا خواهد بود. ماده 463 قانون مدنی نیز بر این موضوع تاکید نموده است. “اگر در بیع شرط معلوم شود که قصد بایع حقیقت بیع نبوده است احکام بیع در آن مجری نخواهد بود”.

برابر مفاد این ماده از قانون اگر عنوان یک قرارداد مشارکت باشد ولی مفاد قرارداد نوعی رابطه کارگر و کارفرمایی را نشان دهد. اصل بر محتوا خواهد بود. اما از آن جا که در قانون، قصد و نیت عامل اصلی قرارداد شرط در نظر گرفته شده است، لذا بر عهده کارگر است که اثبات نماید کارفرما مثلاً قصد فریب او را داشته است. به عبارتی اثبات نماید این قرارداد از نوع شراکت نیست و قرارداد کار محسوب می گردد.

مسئولیت اشخاص حقیقی و حقوقی در قرارداد

باید دقت کنیم در هنگام تنظیم یک قرارداد با چه کسی و با چه میزان از مسئولیت مواجه هستیم. به عنوان مثال اگر شما طی یک قرارداد از شرکتی خرید کرده باشید در صورت وجود مشکل، شما باید علیه شرکت طرح دعوا نمایید. اما اگر شرکت مال و اموالی نداشته باشد و یا در صورت وجود اموال، آن ها متعلق به سهامداران باشد چیزی عاید شما نخواهد شد. پس باید دقت کرد با چه کسی و با چه میزان مسئولیت قرارداد می بندیم. در مثال مورد نظر ممکن است مدیران شرکت مسئولیت تضامنی در برابر بدهی های شرکت داشته باشند. در این صورت موضوع فرق می کند و می توان به آن ها برای اخذ طلب مراجعه نمود.

تعداد افراد در یک طرف قرارداد

در یک قرارداد بسیار مهم است که طرف قرارداد شما چه فرد یا افرادی هستند. آیا شما با یک نفر قرارداد منعقد نموده اید یا چند نفر. اگر چند نفر باشند شرط تضامنی مهم است. مثلا در قرارداد خرید و فروش اگر خریدار چند نفر باشد فروشنده برای طلب خود نمی تواند همه وجه قرارداد را از یک نفر بخواهد مگر آنکه شرط تضامنی را در قرارداد ذکر شده باشد.

لزوم شناسایی هویت طرف قرارداد

باید دقت نمایید طرف قرارداد شما شخص حقیقی است یا حقوقی. اگر شخص حقوقی باشد باید حتماً در مورد شناسه ملی او اقدام نمایید. زیرا بدون شناسه ملی، در حقیقیت شما با شخص فاقد هویت قرارداد منعقد نموده اید. اگر دچار مشکل شوید بسیار سخت خواهد بود که به طلب خود برسید. بناربراین در قراردادهای با اشخاص حقوقی آخرین تغییرات شرکت و اساسنامه آن را مطالعه و بررسی نمایید.

هویت امضاء کنندگان قرارداد

در هنگام عقد قرارداد بسیار مهم است که شما از هویت واقعی امضاء کنندگان قرارداد مطلع باشید. مثلا در قرارداد با شرکت ها معمولاً امضاء کنندگان قرارداد مدیر عامل و رییس هیئت مدیره هستند. اگر افرادی به عنوان نماینده یا تحت عناوین دیگر مثلاً کارگزار و … خواستند قرارداد را امضاء نمایند. شما باید به چنین قراردادهایی به دیده شک بنگرید زیرا فاقد وجاهت قانونی خواهد بود.

البته ممکن است وکیل قانونی یک شرکت و یا یک فرد، چنین حقی را داشته باشد. در این صورت باید در خصوص: “اصالت وکالت نامه”، “اعتبار زمانی” و “حدود اختیار وکیل” حتماً بررسی دقیق انجام شود.

اهمیت مدت زمان قرارداد

گاهی میان طرفین قرارداد در خصوص مدت زمان قرارداد و تعهدات یکی از طرفین، اختلاف ایجاد می شود. در این صورت باید میان زمان اجرای قرارداد و زمان اجرای تعهدات فرد متعهد در قرارداد تفکیک قائل شد زیرا در شرایط مختلف آثار متعددی خواهند داشت. مثلاً فرض کنید در یک قرارداد ساخت ، مدت زمان قرارداد 3 سال باشد ولی زمانی برای تعهدات سازنده قید نشده باشد. در این صورت با پایان مدت زمان 3 سال، قرارداد به اتمام رسیده است و طرف دیگر نمی تواند در صورت عدم تکمیل پروژه، سازنده را مجبور به ایفای تعهدات خود نماید. زیرا بازه زمانی برای تعهدات سازنده در نظر گرفته نشده و قرارداد نیز در پایان مهلت از درجه اعتبار ساقط است و سند از درجه اعتبار ساقط است. لذا نمی توان به آن استناد کرد تا حق و حقوقی را دریافت نمود. مگر آنکه صرفاً از سازنده خسارت عدم تعهد دریافت شود.

راه حل مناسب برای ایفای تعهدات مجری قرارداد

اگر قراردادی میان دو طرف منعقد شده است که یک طرف باید پروژه ای را تکمیل یا احداث نماید بهتر است برای حصول نتیجه بهتر مدت زمان اجرای پروژه به بازه های زمانی ریزتر تسهیم شود تا در مرحله بتوان تعهد مجری را پیگیری و مطالبه و در صورت لزوم خسارت را دریافت و یا نیبت به توقف عملیات یا خاتمه قرارداد اقرام نمود.

مشاوره برای نوشتن قرارداد خوب

بهترین مسیر برای نوشتن یک قرارداد خوب پرداخت اندکی هزینه و برخورداری از مزیت مشاوره حقوقی برای قرارداد  برای ممانعت از هر گونه خسارت در آینده خواهد بود. در این زمینه با ما در ارتباط باشید.