حق بیمه تامین اجتماعی

نظام تامین اجتماعی

حق بیمه تامین اجتماعی چیست و در مورد /آن چه می دانید؟ یکی از راههای شناخت میزان توسعه در هر کشور، موضوع تأمین اجتماعی و شمولیت آن در میان اقشار مختلف جامعه است. بطور قطع، برخورداری از نظام تأمین اجتماعی، حقی است که همه افراد کشور، فارغ از جنس، سن تجرد، تأهل، شاغل ، غیر شاغل و…. نیازمند برخورداری از آن هستند. وجود نظام تامین اجتماعی و برخورداری از حق بیمه، بزرگ ترین چالش اجتماعی است. این چالش ها در سطح کلان به نوع قوانین و سیاست های نظام حقوقی مربوط می شود.  در سطح خرد نیز چالش های مورد نظر محملی برای چالش میان کارفرمایان با کارکنان در محیط های کسب و کار بویژه محیط های کارگری هستند.

قوانین مترقی نظام تامین اجتماعی

بدیهی است «تأمین اجتماعی» بیش از هر چیز متکی به وجود قوانین مترقی و نظام نامه حقوقی کارآمد خواهد بود.  البته باید سیاست گذاری های اجتماعی، سیستم تامین مالی و شیوه کارآمد منابع و مصارف هم را به آن افزود.  یکی از  اصلی ترین سازوکارها در جهت تأمین مالی و وصول مطالبات، “حق بیمه ” است.  حق بیمه بر اساس سیاست گذاری های اجتماعی، تضمین کننده حداقل درآمد برای افراد در صورت بروز انواع خطرات و مشکلات زندگی می باشد. حق بیمه موارد مختلف از جمله موارد زیر را در بر می گیرد:

ناتوانی های شغلی و از کار افتادگی پیش از موعد،

حوادث،

بیماری ها،

کهولت سن،

فوت سرپرست خانواده ،

بیکاری،

ازدواج و عائله مندی .

باید دید در قوانین کشور ما، قانونگذار برای این بخش از نظام تامین اجتماعی یعنی حق بیمه چه تدابیری اندیشیده است.

تطور تاریخی قانون تامین اجتماعی

از منظر تطور حقوقی تاریخی، سازمان تأمین اجتماعی پیشینه پر فراز و نشیبی دارد. این موضوع در سال 1301 از طریق تصویب یک نظام نامه برای بازنشستگی به وجود آمد. بعد از بارها تغییر، درآخرین مورد در سال ۱۳۵۸ تحت نام سازمان تامین اجتماعی به تثبیت رسید.

اهمیت موضوع حق بیمه به حدی است که بعد از انقلاب اسلامی، در اصل بیست و یکم و بیست و نهم قانون اساسی بر آن تأکید شد. در سال 1383 نیز در اجرای اصول یاد شده، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی به تصویب رسید. در این قانون موضوع تامین اجتماعی و حق بیمه مورد تاکید قرار گرفت.

در قانون اخیرالذکر، نظام تامین اجتماعی، پوشش گسترده ای دارد. این قانون از زمان قبل از حیات افراد تا پیری و مرگ آنان را مورد پوشش قرار می دهد. همچنین بسیاری از مشکلات اعم از بیماری، حوادث … را دربر می گیرد. در مهم ترین بخش از این قانون، در تبصره یک ماده 1 ، برخورداری از تامین اجتماعی به عنوان یک حق همگانی، از تکالیف دولت محسوب شده است.

پوشش بیمه ای سازمان تامین اجتماعی

سازمان تأمین اجتماعی نهاد و بازوی اجرایی نظام تامین اجتماعی و حق بیمه محسوب می شود. این سازمان، به عنوان یک نهاد بیمه گر اجتماعی مأموریت اصلی پوشش حمایتی از کارگران (در قالب بیمه اجباری) و صاحبان حرف و مشاغل آزاد(در قالب بیمه اختیاری) را عهده دار می باشد. جمعیت اصلی تحت پوشش این سازمان در حال حاضر 14 میلیون بیمه شده اصلی است. اما حدود 23 میلیون بیمه شده تبعی نیز دارد.  با احتساب تعداد مستمری بگیران اصلی و تبعی، جمعیت تحت پوشش به  بیش از 44 میلیون نفر می رسد.

نکته بسیار مهم در اینجا، بررسی و شناخت ذینفعان مورد حمایت سازمان تأمین اجتماعی یا بیمه شدگان است. برابر ماده 2 قانون تأمین اجتماعی، بیمه شده شخصی است که رأساً مشمول مقررات تأمین اجتماعی می باشد. که با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه، حق استفاده از مزایای مقرر در قانون تأمین اجتماعی را خواهد داشت.

شیوه حقوقی تامین مطالبات

سازمان تأمین اجتماعی، در جهت عمل به قوانین مربوطه و اجرای وظایف بیمه ای خود، ابزارهای متعدد حقوقی را در اختیار دارد. دو بازوی قوی سازمان تأمین اجتماعی برای دریافت مطالبات از کارفرمایان و در جهت تأمین اهداف تشکیل سازمان موصوف عبارتند از:

هیئت بدوی

هیئت تجدید نظر 

نحوه اعتراض به حق بیمه

پر واضح است که برخی کارفرمایان تمایلی به تمکین از شیوه های قانونی و حقوقی اجرای قانون کار و حق بیمه نداشته باشند. لذا قانون راه کارهایی را برای اعتراض آنان به این شیوه ها در نظر گرفته است. برابر ماده 42 قانون تأمین اجتماعی، ممکن است کارفرمائی به حق بیمه و خسارات تأخیر تأدیه تعیین شده از طرف سازمان تأمین اجتماعی معترض باشد. دراین صورت باید ظرف سی روز از تاریخ دریافت ابلاغ، اعتراض خود را به صورت کتبی به سازمان تسلیم نماید.

رسیدگی به اعتراض کارفرما در هیئت های بدوی

با وصول اعتراضات کارفرمایان، سازمان مکلف است اعتراض را حداگثر تا یک ماه پس از دریافت، در هیأت بدوی تشخیص مطالبات مطرح نماید.

همچنین پس از صدور رأی هیأت بدوی، کارفرما و سازمان تأمین اجتماعی حق اعتراض به رأی صادره را به استناد ماده 43 قانون مزبور خواهند داشت.

در صورتی که مبلغ مورد مطالبه سازمان اعم از اصل حق بیمه و خسارات:

دویست هزار ریال یا کمتر باشد (درحال حاضر یک میلیون و پانصد هرار ریال)،

یا اینکه در موعد مقرر‌ مورد اعتراض واقع نشود، قطعی و لازم ‌الاجرا خواهد بود.

اگر این مبلغ بیش از دویست هزار ریال (درحال حاضر یک میلیون و پانصد هرار ریال) باشد:

کارفرما و سازمان ظرف 20‌ روز از تاریخ ابلاغ واقعی یا قانونی رأی هیأت بدوی، حق تقاضای تجدید نظر خواهند داشت.

ممکن است شما کاربر گرامی در حال حاضر مشکلات بیمه ای و یا دعاوی مفتوح و مطرح در این زمینه داشته باشید.

برای اطلاعات بیشتر در خصوص وکیل حق بیمه  از این صفحه بازدید نمایید.

برای اطلاع از جزییات قانون در باب حق بیمه تامین اجتماعی اینجا را کلیک نمایید.