شرکت دانش بنیان چه شرکتی است؟
شرکت دانش بنیان – قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری ها و اختراعات مصوب 1389 مجلس شورای اسلامی، در ماده 1 ، شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان را اینگونه توصیف می نماید:
شرکت ها و مؤسسات دانش بنیان “شرکت” یا “مؤسسه خصوصی” یا “تعاونی” است که به منظور:
هم افزایی علم و ثروت،
توسعه اقتصاد دانش محور،
تحقق اهداف علمی و اقتصادی،(شامل گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری)
و تجاری سازی نتایج و توسعه(شامل طراحی و تولید کالا و خدمات)
در حوزه “فناوری های برتر”
و با ارزش افزوده فراوان
به ویژه در تولید نرم افزارهای مربوط تشکیل می شود.
در ماده 1 آیین نامه قانون شرکت های دانش بنیان، شرکت هایی را دانش بنیان محسوب می کند که در حوزه فناوری های برتر و با ارزش افزوده بالا و در زمینه های زیر فعالیت نمایند:
- گسترش و کاربرد اختراع و نوآوری
- تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه شامل طراحی و تولید کالا و خدمات
آیا شرکت های دولتی مشمول قانون هستند؟
بر اساس تبصره یک ماده یک قانون مورد نظر، شرکت های دولتی و نهادهای وابسته در صورتی می توانند به عنوان شرکت های دانش بنیان ثبت شوند که بیش از 51 درصد از سهام یا مالکیت آنها متعلق به بخش خصوصی باشد.
مسئولیت و پیگیری
ماده 2 قانون مورد نظر، شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری را مسئول سیاست گذاری ، برنامه ریزی و پیگیری اجرای این قانون دانسته است.
همچنین برای پیگیری مصوبات و رسیدگی به شکایت ها، دبیرخانه ای در ساختار وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری تشکیل ایجاد شده است.
معافیت ها و امتیازات
شرکت های دانش بنیان برای مدت 15 سال می توانند از معافیت در هر یک از موارد زیر برخوردار باشند:
- پرداخت مالیات
- عوارض
- حقوق گمرکی
- سود بازرگانی
- عوارض صادراتی
همچنین امتیازت زیر مشمول این قبیل شرکت ها و مؤسسات خواهد بود:
- امکان برخورداری از تمام یا بخشی از هزینه تولید
- دریافت تسهیلات کم بهره یا بدون بهره (بلند مدت یا کوتاه مدت)
- برخورداری از پوشش بیمه ای مناسب برای کاهش خطرپذیری محصولات
- اولویت در دریافت تمام یا بخشی از سهام مراکز و مؤسسات پژوهشی دولتی
- امکان بهره مندی از شرایط مناقصه ها و امکان مشارکت شرکت ها
- اولویت استقرار در محل های “پارک های علم وفناوری” ، “مراکز رشد” ، “مناطق ویژه اقتصادی” ، و “مناطق ویژه علم و فناوری” .
در ادامه، این موارد با توضیحات و تفصیل بیشتر مورد اشاره قرار خواهند گرفت.
صندوق نوآوری
برای آنکه امکان ارائه تسهیلات به شرکت های دانش بنیان فراهم شود، صندوقی به نام صندوق نوآوری و شکوفایی زیر نظر شورا تشکیل شده است. بر اساس ماده 5 قانون شرکت های دانش بنیان، صندوق یاد شده وظیفه کمک و ارائه تسهیلات به شرکت های دانش بنیان را بر عهده دارد. منابع این صندوق از محل صندوق توسعه ملی و یا حساب ذخیره ارزی تامین می گردد. امکان مشارکت بانک ها نیز وجود دارد.
شرایط برخورداری از کمک های مالی
با استناد به مواد 5 و 6 آیین نامه قانون مورد بحث، شرکت های دانش بنیان در صورتی می توانند از کمک های مالی صندوق تا سقف بیست درصد برای فعالیت های تحقیق و توسعه در ازای اسناد اثبات کننده برخوردار شوند که حائز شرایط زیر باشند:
- بیش از 50 نفر نیروی متخصص در اختیار داشته باشند،
- سابقه نیروها حداقل 5 سال باشد،
- یک کنسرسیوم با مشارکت دانشگاهها و شرکت های داخلی و خارجی تشکیل دهند،
- اکثریت سهام متعلق به شرکت دانش بنیان باشد(51 درصد و بالاتر).
البته اگر شرکت موفق شود از بانک این کمک ها را دریافت نماید، صندوق پرداخت بخشی از سود تسهیلات بانک را تقبل خواهد نمود.
اخذ تسهیلات
در مواد 7 تا 13 آیین نامه قانون شرکت های دانش بنیان مواردی از اعطای تسهیلات به این شرکت ها و شرایط مربوط به آن ذکر شده است. این تسهیلات و شرایط آن را می توان در موارد زیر دسته بندی نمود:
تا قبل از ارائه طرح تجاری
موارد مشمول دریافت تسهیلات با دوره بازپرداخت سه ساله عبارتند از:
- فعالیت های مربوط به ثبت اختراع
- دریافت حق امتیاز یا کسب فناوری
- نمونه سازی
تا قبل از تولید صنعتی
مواردی که مشمول دریافت تسهیلات میان مدت(حداکثر 5 ساله) با نرخ ترجیحی خواهد بود:
- هزینه اولیه تجهیز کارگاه و آماده سازی خط تولید
- طراحی صنعتی
- انجام آزمون و رفع اشکال
- تولید آزمایشی
- بازاریابی
- تامین سرمایه در گردش(تسهیلات یکساله)
مرحله ورود به بازار
در راستای حمایت از توسعه بازار محصولات شرکت های مورد نظر، صندوق، تسهیلات لازم با نرخ ترجیحی را در موارد زیر اعطا می نماید:
- فروش اقساطی
- لیزینگ
- سایر موارد
ضمانت نامه و بیمه
بر اساس مواد 14 تا 16 آیین نامه قانون شرکت های دانش بنیان، صندوق حمایت هایی را در راستای ارائه خدمات ضمانت نامه اعتباری با هدف پوشش کسر وثیقه تسهیلات دریافتی از بانک ها و همچنین خدمات پوششی ریسک قراردادها در نظر گرفته است.
برابر ماده 17 ، بیمه مرکزی نیز مکلف است پوشش بیمه ای مناسب را در کلیه مراحل طراحی ، تولید و عرضه برقرار نماید.
مشارکت
برابر ماده 18 ، صندوق برای تاسیس و توسعه شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری ریسک پذیر تا سقف چهل و نه درصد سهام، مشارکت می نماید و حداکثر بعد از پنج سال سهام خود را واگذار خواهد نمود.
حضور در بازار بورس
برابر ماده 19 ، سازمان بورس و اوراق بهادار مکلف است شرایط عرضه سهام شرکت های دانش بنیان در بازار فرابورس را فراهم آورد.
معافیت های مالیاتی و گمرکی
بر اساس ماده 20 ، درآمدهای مشمول مالیات شرکت ها و موسسات دانش بنیان ناشی از قراردادها و فعالیت های تحقیق و توسعه و تجاری سازی و تولید محصولات و خدمات دانش بنیان به مدت پانزده سال، از مالیات موضوع ماده 105 قانون مالیات های مستقیم معاف هستند.
بر اساس ماده 21 ، این شرکت ها از پرداخت هزینه های عوارض و حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض صادراتی نیز معاف می باشند.
سایر امتیازات و حمایت ها
شرکت های دانش بنیان در خصوص استقرار در پارک های علم و فناوری ، مراکز رشد، مناطق ویژه علم و فناوری و مناطق ویژه اقتصادی در اولویت خواهند بود.
همچنین در برگزاری مناقصات دولتی، این شرکت ها نسبت با سایر شرکت ها در اولویت بیشتری قرار دارند.
این شرکت ها مجازند مرکز فعالیت خود را در محدوده شهر تهران و دیگر شهرها با رعایت مقررات زیست محیطی مستقر نمایند.