تکلیف کارفرما دربرابر کارگرساختمانی – از نظر قانون کار – یکی از مشکلات مطرح در محیط های کار، وجود و یا عدم وجود رابطه کارگری و کارفرمایی میان طرفین است. این موضوع گاه منشأ طرح دعاوی در مراجع قانونی می شود. برای تشخیص این رابطه و شمول یا عدم شمول قانون کار، احراز کار تابع باید بین طرفین ثابت شود.
منظور از کار تابع آن است که کارگر به تبعیت از دستور و مدیریت کارفرما و برای او کار می کند. بنابراین کسانی که برای خود کار می کنند مانند پزشکان و وکلا و صاحبان حرف و مشاغل آزاد از شمول این قانون خارج هستند. از طرفی کارگر باید حتماً در قبال فعالیت خود مزد دریافت نماید. بنابراین اگر کسی برای امور خیریه فعالیت می کند نمی توان او را کارگر محسوب نمود. همچنین پیمانکاران و مشارکت کنندگان در یک کار را نمی توان کارگر نامید. لذا آنان نیز کارگر محسوب نمی گردند.
باید دانست قانون کار، قانون آمره است و نمی توان آن را بنا به سلیقه تغییر داد. هر گونه رضایت میان کارفرما و کارگر اگر با قانون کار تطابق نداشته باشد باطل است و نمی توان آن را قانونی تلقی نمود.
در یک برداشت و اصل کلی باید گفت هر کسی که برای دیگری و به دستور او کار می کند کارگر محسوب شده و تابع قانون کار خواهد بود.
برای مطالعه بیشتر در این مورد می توانید مقاله چه کسانی مشمول قانون کار می شوند؟ را مطالعه نمایید.
تکلیف کارفرما دربرابر کارگرساختمانی و نحوه محاسبه حق بیمه
تکلیف کارفرما دربرابر کارگرساختمانی و حق بیمه کارگران مستند به ماده 5 قانون بیمه است. در اجرای قانون اصلاح ماده 5 قانون بیمه های اجتماعی کارگران ساختمانی مصوب 16 /9/ 93 مجلس شورای اسلامی، سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت 7 درصد حق بیمه سهم بیمه شده و 15 درصد مجموع عوارض صدور پروانه ساختمانی از مالک نسبت به تداوم پوشش بیمه تمام کارگران ساختمانی اقدام نماید.
بر اساس تفاهم نامه مورخ 18 / 3/ 94 میان سازمان تأمین اجتماعی و سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور عوارض مشمول قانون اصلاح ماده 5 به شرح زیر می باشد:
- عوارض زیربنا(درحد تراکم) برای دو بخش مسکونی و غیر مسکونی.
- عوارض مازاد بر تراکم برای دو بخش مسکونی و غیر مسکونی.
- عوارض بالکن و پیش آمدگی.
- عوارض صدور مجوز حصارکشی و دیوارکشی برای املاک فاقد مستحدثات.
تکلیف کارفرما یا مالک یا سرپرست کارگاه ساختمانی
الف. رعایت نکات ایمنی کارگاه ساختمانی
برابر مواد 91 و 95 قانون کار، رعایت نکات ایمنی و حفاظتی کارگاههای ساختمانی بر عهده کارفرما یا مالک می باشد. ممکن است بر اثر عدم رعایت مقررات تعیین شده در کارگاههای ساختمانی حادثه ای رخ دهد. در این صورت کارفرما يا مالک و یا مسئولین کارگاه مربوطه از نظر کیفری و حقوقی تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.در صورت تقصیر با توجه به نظر بازرسین کار یا کارشناسان رسمی دادگستری مجازات می شوند.
ب. تکلیف کارفرما در مورد حادثه کار
برابر ماده 2 قانون بیمه اجباری کارگران ساختمان مصوب 21 / 8 / 52 کارفرمایانی که کارگران مشمول این قانون را به کار می گمارند یا نمایندگان آنان وظایفی بر عهده دارند. از جمله، در صورت وقوع حادثه ناشی از کار، باید فوراً گارگر حادثه دیده را به نزدیک ترین واحد درمانی سازمان بیمه های اجتماعی اعزام نمایند. در صورت عدم دسترسی به واحد درمانی سازمان بیمه های اجتماعی، کارفرما یا نماینده او مکلف است کارگر حادثه دیده را به نزدیک ترین واحد درمانی اعزام دارد. و مراتب را ضمن تنظیم گزارش حادثه حداکثر ظرف سه روز به اطلاع سازمان بیمه های اجتماعی برساند. سازمان هزینه های مزبور را پرداخت خواهد کرد.
پ. تکلیف کارفرما در قبال کارگر در موارد حوادث ناشی از قصور
ممکن است وقوع حادثه ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و ایمنی و یا عدم عایت احتیاط لازم از طرف کارفرما باشد. در این صورت سازمان تامین اجتماعی تعهدات خود را انجام داده اما هزینه ها را از کارفرما به نسبت قصور وی دریافت خواهد نمود.
ت. تکلیف کارفرما در موارد مصدومیت، فوت و یا از کارافتادگی کارگر
ممکن است حادثه ناشی از کار، منجر به مصدومیت، فوت و یا از کارافتادگی کارگر ساختمانی گردد. در این صورت، اگر مالک با وجود الزام به گرفتن پروانه ساختمانی نسبت به اخذ آن اقدام ننموده و حق بیمه مربوطه را نیز پرداخت نکرده باشد مشمول جریمه خواهد شد. در این رابطه سهم کارفرمایی ساختمان و جرایم متعلقه می بایست به صورت مقطوع به استناد تبصره یک ماده 4 قانون فوق الذکر محاسبه شود. لیکن کارگر حادثه دیده که مشمول قانون مذکور و آیین نامه مربوطه قرار گرفته در هر حال از تمامی تعهدات مندرج در قانون بهره مند خواهد شد. این تعهدات جهت کارگر حادثه دیده یا خانواده وی شامل موارد زیر خواهد بود:
- خدمات درمانی،
- معالجه شخص بیمه شده،
- تحویل وسایل کمک پزشکی،
- غرامت دستمزد ایام بیماری، نقض عضو، از کار افتادگی جزیی و کلی و فوت.
ث. الزامی بودن خرید بیمه نامه از سوی کارفرمایان یا مالکین ساختمانی
خرید بیمه نامه مسئولیت مدنی در قبال کارگران ساختمانی از شرکت های بیمه تجاری (بیمه ایران، البرز، پارسیان، دانا، آسیا و….) توسط کارفرما ضروری است. در صورتی که تقصیر کارفرما در حوادث ساختمانی محرز گردید کلیه خسارت های وارده در قبال کارگران پوشش داده می شود.
ج. بکارگیری اتباع بیگانه و حوادث کارگاهی
اتباع بیگانه فاقد روادید کار اگر در کارگاه ساختمانی مشغول به کار شوند در صورت حادثه مشکل خواهند داشت. در صورت فوت و یا نقص عضو کلی این کارگران، به خانواده آنها مستمری بازماندگان یا مستمری از کارافتادگی تعلق نخواهد گرفت.