ضمانت نامه بانکی چیست؟

ضمانت نامه بانکی چیست؟

ضمانت نامه بانکی یکی از اسناد مهم مالی است که عمدتاً برای تضمین قراردادهای داخلی و بین المللی، مورد استفاده قرار می گیرد. این سند توسط بانک صادر می شود و در واقع تضمینی است که در قرارداد لحاظ می شود.

با ضمانت نامه، بانک متعهد قراردادی می شود که به ذی نفع ضمانت نامه، وجه نقدی را پرداخت نماید. به محض درخواست پرداخت ضمانت وجه از سوی ذی نفع، بانک ملزم به پرداخت خواهد بود.

بنابراین به موجب این سند مالی، بانک متعهد می شود، به محض مطالبه وجه مندرج در سند از سوی ذی نفع، وجه مطالبه را پرداخت نماید.

وظایف بانک در مورد ضمانت نامه بانکی

صدور ضمانت نامه بانکی به موجب ماده 684 قانون مدنی، عقد ضمان است. در عقد ضمان شخص، مالی را که بر ذمه دیگری است بر عهده می گیرد. با صدور ضمانتنامه بانکی نیز، بانک تعهد می کند در صورتی که متعهد، تعهدات خود را به موقع انجام ندهد و یا در انجام تعهدات خود، قصور کند، به مجرد درخواست ذی نفع، قبل از سررسید، وجه الضمان یا مبلغ قید شده در ضمانتامه را در وجه ذینفع پرداخت نماید.

برای پرداخت وجه ضمانتنامه، ذینفع ملزم به رعایت شرایط مندرج در ضمانتنامه خواهد بود. همچنین تمامی اسناد و مدارک مندرج در ضمانتنامه نیز می بایست تهیه و ارائه گردد. در واقع رعایت کلی موارد و امور شکلی مندرج در ضمانتنامه از سوی ذینفع، ضروی خواهد بود.

انواع ضمانت نامه بانکی

اما ضمانت نامه بانکی در سطح داخلی و بین الملل، انواع مختلفی دارد. این ضمانت نامه ها حسب توافق طرفین بر موضوعات مختلف، تنظیم می گردد.

ضمانت نامه شرکت در مناقصه/ مزایده

یکی از روش های خرید و فروش کالا و اجرای طرح ها توسط سازمان های دولتی و عمومی در سطح بین المللی، برگزاری مناقصه و مزایده است. برای برگزاری مناقصات و مزایدات، سازمان ها موظف به اطلاع رسانی عمومی از طریق رسانه های گروهی و جراید هستند. در نتیجه افرادی که تمایل به حضور در مناقصه یا مزایده دارند، می بایست، پیشنهادات خود را به همراه، ضمانتنامه، پیشنهاد قیمت و پیشنهاد فنی ارائه دهند. با ارائه ضمانتنامه در این مورد، فرد پیشنهاد دهنده جدی بودن قصد خود از شرکت در مزایده/مناقصه را اعلام نموده و ابراز می دارد قصد خروج از آن قبل از اتمام را ندارد.

ضمانت نامه حسن انجام کار/تعهدات

یکی از انواع اعتبارات اسنادی است که پوشش پرداخت واردکننده یا کارفرما محسوب می شود. در این حالت اگر صادرکننده یا پیمانکار، تعهدات خود را  انجام نداده و یا به موقع انجام ندهد و یا به هر دلیل در آن نقص و ایرادی وارد باشد، جبران خسارت را تضمین می نماید.

مبلغ این ضمانتنامه به عنوان درصدی از مبلغ قرارداد لحاظ می شود. البته طرفین درخصوص مبلغ این ضمانتنامه، توافق خواهد کرد که معمولاً بین 5-10درصد از مبلغ قرارداد در نظر گرفته می شود. لازم به ذکر است این درصد، با توجه به شرایط قرارداد، قابلیت تغییر یا افزایش خواهد داشت.

ضمانت نامه پیش پرداخت

زمانی که یک کارفرما قصد واگذاری عملیات یک پروژه به پیمانکار را دارد، معمولاً بخشی از مبلغ قرارداد را برای تأمین تجهیزات و … به عنوان پیش پرداخت، به پیمانکار پرداخت می کند. در چنین شرایطی، کارفرما برای تضمین مبلغ پرداخت شده، ضمانتنامه ای را دریافت خواهد کرد که ضمانتنامه پیش پرداخت نام دارد.

ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان

در روند اجرایی برخی پروژه ها و پس از صدور تأییدیه مهندس ناظر مبنی بر اتمام فاز مربوطه، برخی پرداخت های میانی به پیمانکاران صورت می گیرد. در واقع با پرداخت های میانی، پیمانکار جهت انجام و ادامه پروژه نقدینگی لازم را بدست می آورد. از طرفی کارفرما نیز درصدی از مبالغ را که غالباً رقمی بین 5-10 درصد است با توجه به حجم پروژه نزد خود نگه می دارد. در بسیاری از موارد، این رقم پس از اطمینان از حسن اجرای کار و انجام عملیات مربوطه آزاد می گردد. اما در برخی موارد نیز کارفرما این مبالغ را که به کسور وجه الضمان معروف است، آزاد می کند اما مشروط بر آنکه در مقابل ضمانتنامه ای دریافت کند.

ضمانتنامه استرداد کسور وجه الضمان، در صورتی که پیمانکار در انجام تعهدات و وظایف خود در اتمام پروژه قصور نماید، مورد مطالبه قرار می گیرد.

ضمانت نامه گمرکی

ضمانت نامه گمرکی در زمان برگزاری نمایشگاه های بین المللی و یا برای انجام پروژه هایی خاص که نیازمند به واردات تجهیزاتی خاص به صورت موقت هستیم، بسیار کاربردی است. در این شرایط، متقاضی حقوق گمرکی را پرداخت نمی کند ولی برای اطمینان خاطر کشور میزبان، تقاضای صدور ضمانتنامه گمرکی به نفع کشور میزبان را ارائه می دهد. در صورتی که وسایل و کالای مورد نظر در زمان مقرر از کشور خارج نشود و یا اینکه حقوق و عوارض گمرکی پرداخت نشود، ضمانتنامه توسط کشور مربوطه، مطالبه می گردد.

ضمانت نامه تعهد پرداخت

برای پوشش بسیاری از تعهدات پرداخت نیز ضمانت نامه بانکی صادر می شود. برای تضمین قرارداد فروش، قرارداد اجاره، ساخت، وام، اوراق قرضه و یا هر تعهدات مالی دیگر، ضمانتنامه تعهد پرداخت مورد استفاده قرار می گیرد.

در ضمانت تعهد پرداخت، در صورتی که خریدار یا متعهد اصلی در پرداخت خود کوتاهی نماید، بانک ملزم به پرداخت وجه ضمانتنامه خواهد بود. بنابراین در وهله اول، ذینفع، وجه را از خریدار یا متعهد اصلی مطالبه می نماید. در صورت عدم پرداخت از سوی خریدار، می تواند وجه ضمانتنامه را از بانک مطالبه کند.