توافقنامه هم بنیانگذاران یا مؤسسین
یکی از اصول اولیه در بدو فعالیت استارتاپ ها، انعقاد توافقنامه هم بنیانگذاران یا مؤسسین (Co-founder Agreement) است. این توافقنامه همانطور که از اسم آن پیداست، بین بنیان گذاران یا مؤسسین یک استارتاپ، منعقد می شود.
در توافقنامه هم بنیانگذاران، شرح وظایف و حدود اختیارات هر یک از طرفین، مشخص می شود. توافقنامه مورد نظر یکی از بایسته های راه اندازی کسب و کار است که فارغ از تمامی دوستی ها و صمیمت ها، حدود کاری را مشخص می سازد. در واقع توافقنامه مؤسسین را باید سند شروع فعالیت های مشترک مؤسسین یک استارتاپ یا همان کسب و کار نوپا دانست
اهمیت تنظیم توافقنامه هم بنیانگذاران
باید توجه داشته باشید که مفاد این سند همکاری، کاملاً متأثر از نوع فعالیت شما و توافقاتی است که با یکدیگر دارید. به بیان بهتر، پیش نویسی برای این سند همکاری وجود ندارد و برابر با مذاکرات و توافقات طرفین، مفاد آن تنظیم می گردد. توافقنامه هم بنیانگذاران از بروز اختلافات در آینده جلوگیری نموده و روابط کاری بنیان گذاران یک استارتاپ را مدیریت می کند. مسئولیت ها، حدود اختیارات، وظایف و ضمانت اجرای تمامی تعهدات و همچنین عواقب ناشی از انجام وظایف، در این توافقنامه به خوبی مشخص می گردد.
در این سند همکاری، حقوق و وظایف هریک از مؤسسین، مشخص می شود. این توافقنامه، از بروز اختلافات میان مؤسسین در آینده جلوگیری و از حقوق و منافع آن ها به طور مشخص حمایت می کند. و نیاز به مراجعه آنان به وکیل استارتاپ را محدود می کند.
آنچه در توافقنامه باید مد نظر قرار گیرد
نکات مهم در شروع فعالیت شرکت ها باید مد نظر قرار بگیرد. مهم ترین موارد در یک توافقنامه به شرح زیر می باشند:
مشخص شدن ساختار شرکت،
تعیین سهم آورده هریک از شرکاء و مؤسسین،
شرایط ورود و خروج شرکاء،
وظایف و حدود اختیارات،
شیوه های حل و فصل اختلافات،
همچنین در این سند می توان برنامه های آتی، اهداف و سمت اشخاص در تحقق اهداف را مشخص نمود. به بیان بهتر باید گفت این توافقنامه، سند چشم انداز و مأموریت یک شرکت است که جایگاه هریک از مؤسسین، متناسب با قابلیت های ایشان، در آن تعریف شده است.
چه زمانی باید توافقنامه را تنظیم نمود؟
قبل از شروع به کار یک استارتاپ و درست زمانی که طرفین، در حال رایزنی درخصوص پیاده سازی ایده خود هستند، بهترین زمان برای انعقاد سند همکاری مؤسسین یا همان توافقنامه هم بنیانگذاران است.
نحوه تنظیم توافقنامه
این توافقنامه یکی از انواع سندهای همکاری مشترک است که با مراجعه به قوانین تجارت، قانون مدنی و نمونه قراردادهای دیگر، می توان آن را تنظیم نمود. همچنین در تنظیم هرچه بهتر و دقیق تر این سند می بایست از چالش های پیش روی بنیان گذاران و موارد اختلاف پیش روی آن ها، یک لیست تهیه کرد.
توافقنامه هم بنیانگذاران، کلیه روابط کاری طرفین در طول مدت همکاری را پوشش داده و آنرا مدیریت و در مسیر درست هدایت می کند.
مفاد و موضوعات مهم قابل ذکر در توافقنامه
مفهوم کسب و کار:
آنچه در تنظیم سند همکاری هم بنیانگذاران باید مد نظر قرار گیرد، مشخص شدن مفهوم کسب و کار است. توضیح کامل طرح یا ایده خلاقانه و نوآورانه، محصول، شرایط فروش، انواع سرویس های خدماتی، فناوری، روش های توسعه و … تماماً مواردی است که مفهوم کسب و کار را توضیح می دهد.
در واقع توصیف کامل پروژه، از مهم ترین مسائلی است که در تنظیم این موافقت نامه باید مد نظر قرار گیرد.
وظایف و اختیارات:
وظایف و مسئولیت ها و همچنین تعهدات هریک از طرفین، موضوع مهم بعدی است. در تنظیم توافقنامهئهم بنیانگذاران همان ابتدا باید بدانیم هر شخصی چه وظایفی را بر عهده دارد.
با مشخص شدن وظایف هر شخص، رصد کردن مسیر رشد و توسعه کار نیز میسر خواهد شد. همچنین از انجام کارهای بیهوده، موازی کاری و کارهای مشابه، جلوگیری نموده و مسیر درست را با سرعت مناسب طی خواهیم کرد.
در این مرحله ضمن تعریف جایگاه افراد، نقش آن ها در پیشبرد اهداف، مشخص شده و متناسب با آن، وظایف هریک تنظیم می شود.
مدیریت و حق تصمیم گیری:
در تمامی کسب و کارها، مشخص شدن جایگاه فرد یا افراد تصمیم گیرنده و وظایف آن ها، متناسب با قابلیت هایی که دارند، مهم و ضروری است. در تقسیم وظایف و اعطای نقش ها، می بایست قابلیت و توانایی افراد را مد نظر قرار داده و به فراخور نقش های مورد نیاز در کسب و کار خود هر فرد را در جایگاهی مناسب، به کار گیریم.
پس، قبل از هر اقدام در این زمینه، تهیه لیستی از نقش های مورد نیاز در کسب و کار، بسیار ضروری است.
اهمیت توافقنامه هم بنیانگذاران و آنچه در این سند، تعیین تکلیف می گردد
آورده طرفین و تعیین سهم هریک از آن ها:
شاید یکی از مهم ترین اقدامات در تنظیم توافقنامه هم بنیانگذاران، تعیین تکلیف آورده هریک از طرفین است. در یک استارتاپ، هریک از مؤسسین و بنیان گذاران به فراخور و تناسب نقش و کاری که در راه اندازی کسب و کار، به عهده می گیرند، سهم و مالکیت خود را مشخص می نمایند.
در همین راستا ممکن است، صاحب ایده اولیه، خود را محق تر از سایرین دانسته و انتظار سهم بیشتری داشته باشد. همچنین هریک از نفرات متناسب با کار اجرایی در فرآیند راه اندازی شرکت، انتظار سهام متفاوتی دارند.
به همین منظور برای هرچه بهتر و دقیق انجام شدن این بند، کلیه دارایی های مادی، معنوی و فکری افراد می بایست ذکر شده و در گفت و گو با یک مشاور حقوقی، متناسب با آن، سهام هریک از افراد مشخص گردد.
یکی از موضوعات مهمی که در زمان تقسیم سهام در استارتاپ ها مطرح می شود، نحوه واگذاری سهام است. با توجه به پیچیدگی و جزئیات اجرایی، در مبحثی جداگانه باید به آن پرداخت. اما در کل باید گفت گاهی اوقات در اعطای سهام استارتاپ ها، فرد به تناسب تعداد روزهای حضور در استارتاپ، سهام دریافت می کند.
نکات مهم در خصوص نحوه مشارکت مالی هم بنیانگذاران
- در راه اندازی یک استارتاپ، سرمایه اولیه ای که وارد پروژه می گردد می بایست به صورت دقیق مشخص شود.
- هرگونه نیاز به افزایش یا تزریق سرمایه نیز می بایست به اطلاع تمامی بنیان گذاران برسد.
- هزینه های مورد نیاز اجرایی و عملیاتی می بایست کاملاً مشخص شده و متناسب با آن بودجه و اعتبار تعریف شود.
- در تقسیم سود، می بایست با کسر هزینه ها از درآمد، از محل سود خالص به تناسب سهم هریک از افراد، سود باقی مانده تقسیم گردد.
- درخصوص سرمایه یا دارایی معنوی نیز می بایست نحوه واگذاری فکر، ایده اولیه، علامت تجاری و … کاملاً مشخص باشد.
- در این مورد باید توجه داشت هرگونه پیشرفت، نوآوری و اختراع جدید در مسیر توسعه شرکت که از محل نام تجاری و یا هرگونه ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با استارتاپ بوجود می آید، تحت حمایت حقوق مالکیت فکری است. به همین جهت بهتر است تمامی این موارد در توافقنامه هم بنیانگذاران کاملاً ذکر شده و حقوق مالکانه ناشی از آن توسط طرف های توافقنامه، امضاء شود.
توجه: از موضوعات مهم دیگر که می بایست در توافقنامه هم بنیانگذاران ذکر شود، مرجع و نحوه حل اختلافات، تصمیم گیری ها و حق رأی، حقوق مدیریتی است که به فراخور فضای کاری و در نتیجه مشورت مؤسسین، مشخص خواهد شد.
برخی سرفصل های مهم در توافقنامه هم بنیانگذاران
با توجه به مطالب فوق و فضای حاکم بر استارتاپ ها، در کل می توان سرفصل های اصلی توافقنامه هم بنیانگذاران را در چند مورد ذیل خلاصه نمود: