قدرت سهام شرکت
نقش سهام در کنترل و مدیریت شرکت
قدرت سهام شرکت – سهام نقش مهمی در شرکت ها ایفا می کند. این نقش از آن جهت اهمیت دارد که گاهی با تعداد اتدکی سهم می توان کنترل شرکت را در دست گرفت و با سهامداران عمده وارد رقابت شد.
بحث با طرح این پرسش آغاز می شود که در شرکت ها و عموماً شرکت های سهامی آیا تعداد سهم نقش تعیین کننده در شرکت دارد یا میزان سرمایه تاثیرگذار است؟ برای پاسخ به این پرسش لازم است موضوع را دقیق تر مورد توجه قرار دهیم.
نوع شرکت و مدیریت آن
باید بدانیم شرکت ها تحت شرایط خاص تاسیس می شوند و قدرت سهام شرکت یکی از موضوعاتی است که از همان ابتدا باید به آن توجه نمود.
در مورد نحوه آشنایی با موضوعات مرتبط با تاسیس شرکت می توانید مقاله برخی نکات حقوقی در تاسیس و ثبت شرکت را مطالعه نمایید.
در شرکت ها انواع مدیریت وجود دارد. ما در اینجا نوعاً به شرکت های سهامی می پردازیم زیرا دیگر شرکت ها نظیر تضامنی و یا با مسئولیت محدود یا تعاونی وضعیت مشخص تری دارند. ولی در شرکت های سهامی که سهام نقش اثرگذار در رقابت ها و میزان نفوذ و تاثیرگذاری در شرکت دارد مسئله کاملاً متفاوت است.
سرمایه یا سهام
در شرکت های سهامی و در مبحث قدرت سهام شرکت باید بدانیم آن چیز که در اولویت است میزان سرمایه سهامدار است نه تعداد افرادی که سهام در دست دارند. البته در مواردی استثنا هم وجود دارد و خواهیم گفت چگونه می توان با تعداد اندک سهام در موارد استثنا فرد با سهام بالا را زمینگیر نمود.
از آن جا که در شرکت های سهامی هر سهم یک رای دارد از این رو ممکن است مدیریت یک شرکت صرفاً در دست چند نفر با تعداد سهام بالا باشد. یعنی یک شرکت را با دویست هزار سهم فرض نمایید که سه نفر از سهامداران آن بیش از 80 درصد سهام را در اختیار دارند و 200 نفر، مابقی سهام را .
ملاحظه می شود آن سه نفر که بیشترین سهم را دارند براساس قانون حاکم بر شرکت ها که مقرر می دارد هر کس سهام بیشتری داشته باشد حق رای بیشتری خواهد داشت از بیشترین تاثیر و نفوذ در شرکت برخوردارند.
اما واقعا در همه جا و در هر شرایطی می توان این قاعده را پذیرفت. باید گفت خیر. در مواردی تعداد افراد است که می تواند بازی نفوذ و کنترل شرکت را به نفع افراد با تعداد سهم کمتر تغییر دهد.
نقش تعداد سهم در زمان رای گیری و تصویب موضوعات
گفته می شود هر چه تعداد سهم یک نفر در شرکت بالاتر باشد مالکیت و سود دریافتی وی نیز بالاتر خواهد بود. اما گاه این موضوع از حالت مطلق خارج می شود. به عنوان مثال در یک شرکت سهامی ، برای انحلال شرکت نیاز به دو سوم آراء حاضر در مجمع عمومی فوق العاده است .
حال اگر فردی در این شرکت 600 سهم داشته باشد باز نمی تواند از قدرت کامل سهام خود در مجمع استفاده نماید و در اینجا اگر کلیه سهامداران خواهان انحلال نباشند و وی به تنهایی موافق انحلال باشد، به رغم تعداد بالای سهام وی، باز هم امکان انحلال وجود ندارد و این موضوع به تصویب نمی رسد. زیر تصویب موضوع انحلال، مستلزم حدود 660 سهم می باشد(دو سوم) و این میزان بالاتر از تعداد سهم آن یک نفر می باشد.
نقش افراد حاضر در تصمیمات مجمع
وقتی در مورد تصمیمات شرکت در جلسات مجمع عمومی بحث می شود همواره به نقش دو سوم در رای گیری اشاره می شود. باید دانست منظور از دو سوم، صاحبان دو سوم سهام(ولو به تعاد اندک افراد) و در ثانی، دو سوم آراء حاضر(نه کل سهام) می باشد.
بنابراین فرض کنید در جلسه مجمع ، صاحبان 300 سهم حضور دارند . شرکت نیز در مجموع 450 سهم دارد. حال با رای صاحبان دویست سهم که نیمی از سهام شرکت نیز در اختیارشان نیست مصوبات جنبه عملی به خود می گیرد. اگر فرد یا افرادی با سهام زیاد در این شرکت باشند که در جلسه حضور پیدا نکرده باشند، اقلیت سهامدار می توانند سرنوشت اکثریت سهامدار را تحت تاثیر قرار دهند.
اکثریت و نقش آن در مدیریت شرکت
در شرکت های سهامی سه نوع اکثریت وجود دارد که هر کدام در مواردی کاربرد دارند. این سه نوع اکثریت عبارتند از : اکثریت نسبی ، اکثریت مطلق ، اکثریت دو سوم
اکثریت نسبی :
در اکثریت نسبی و در هنگام رای گیری برای انتخاب اعضای هیئت مدیره کاربرد پیدا می کند. در جلسه انتخاب هیئت مدیره افراد زیادی کاندید می شوند. حال اگر تعداد آراء منتخبین فارغ از تعداد حاضرین به قرار زیر باشد:
الف : 20 رای
ب : 15 رای
ج : 23 رای
م : 13 رای
د : 18 رای
ش : 22 رای
در این صورت نفرات “ج” ، “ش” ، “الف” به ترتیب به دلیل داشتن بیشترین رای به عنوان اعضای هیئت مدیره انتخاب می شوند.
اکثریت مطلق:
مفهوم اکثریت مطلق به معنای نصف بعلاوه یک می باشد. در تصمیمات مجمع عمومی عادی تصمیمات مجمع نیازمند کسب نصف به علاوه یک است. بنابراین اگر شرکتی که 100 سهم دارد و در جلسه برای تصویب صورت های مالی و تعیین پاداش هیئت مدیره صاحبان تعداد 51 سهم حضور داشته باشند کافی خواهد بود.
اکثریت دو سوم :
این اکثریت در جلسات مجمع عمومی فوق العاده کاربرد دارد. مراد از آن، رای صاحبان دوسوم حاضر در جلسه خواهد بود. یعنی 67 درصد سهام شرکت لازم است تا مصوبات جلسات مجمع عمومی فوق العاده قانونی شود.
در چه جاهایی سهام بیشتر در برابر سهام کمتر تن به شکست می دهد؟
برابر ماده 101 لایحه اصلاحی قانون تجارت هیچ مجمعی تشکیل نمی شود مگر اینکه دارای هیئت رییسه باشد و هیئت رییسه متشکل از چهار نفر است: رییس، دو ناظر و یک منشی .
البته منشی می تواند سهامدار نباشد.
حال فرض کنید فردی اکثریت مطلق سهام شرکت را در اختیار دارد. ولی او به تنهایی نمی تواند جلسه هیئت رییسه را تشکیل دهد زیرا حداقل به حضور دو نفر دیگر نیاز دارد. اگر شرکای دیگر با وی در رقابت باشند می توانند هیئت رییسه را تشکیل داده و حتی بدون حضور وی اتخاذ تصمیم کنند.
راه حل چنین بن بست هایی آن است که سهامدار عمده بخشی از سهام خود را به نام افراد دیگر اخذ نماید و در دفترخانه از آنها وکالت بلاعزل بگیرد تا با نام آنها قادر به تشکیل مجمع باشد
اکثریت و اقلیت سهام در ترکیب هیئت مدیره
فرض نمایید در یک شرکت سهامی سه نفر کاندید هیئت مدیره وارد ترکیب هیئت مدیره شوند. حال اگر دو نفر از افراد با یکدیگر دوست و همزبان باشند و سهام اقلیت را نیز در اختیار داشته باشند و نفر سوم با بیشترین سهام در مقابل آنان قرار گیرد ممکن است در عمل بازی را به آنان واگذار نماید. بویژه اگر مدیر عامل و نایب رییس شرکت آن دو نفر با سهام ناچیز باشند. در چنین شرایطی سهامدار عمده تابع نظرات سهامداران خرد قرار خواهد گرفت. زیرا در تصمیمات هیئت مدیره میزان سهان نقشی ندارد و آنچه که اهمیت می یابد تعداد افراد است که در عمل می تواند منجر به یارگیری های مصلحتی و بازی های قدرت باشد.
نقش وکیل با تجربه در مشاوره به سهامداران شرکت
در مبحث قدرت سهام شرکت این موضوع را از همان ابتدا مورد توجه قرار دهید. برای گریز از چنین گردابی راه حل های حقوقی و اداری متعددی وجود دارد که هر کدام با چالش هایی روبرو است و می تواند در عمل کار را برای سهامدار مشکل نماید. در اینجا است که حضور وکیل شرکت می تواند موجب شود از همان ابتدا سهامداران مسیرهای بی بازگشت را تجربه نکنند و با فراست مسیر درست را طی نمایند.
