ثبت برند یا علامت تجاری برای کسانی که دارای ایده ها و طرح های صنعتی و اختراع هستند یا در حال راه اندازی شرکت و مؤسسات خود می باشند، یک ضرورت محسوب می گردد. این موضوع تحت عنوان حقوق مالکیت صنعتی شناخته می شود. و تقریباً در تمام جهان حقوق شناخته شده ای است. البته بر خلاف علامت تجاری ، ثبت کردن نامهای تجاری به استناد ماده 576 قانون تجارت، الزامی نیست.
علامت تجاری یا برند و حقوق ناشی از آن از موضوعات مهم در مبحث تجارت محسوب می گردد. دعاوی دامنه و علائم تجاری در سال های اخیر به دلیل گسترش تجارت الکترونیک افزایش بیشتری یافته است.بنابراین جا دارد در این مورد مراقبت بیشتری در فعالیت های تجاری از طرف افراد معمول گردد. وکیل دعاوی تجاری در این زمینه می تواند نقش اساسی در حل مشکلات ذینفعان و تسهیل صدور مجوز کسب و کار داشته باشد. این امری است که از سوی گروه ما یا همان وکیل کسب و کار دنبال می شود.
قانون ثبت برند یا علامت تجاری
در ایران “مواد 576 تا 582 قانون تجارت مصوب 1311 “، “قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب 1386 ” و همچنین “قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی مصوب 1384 ” می توانند حقوق دارندگان طرح های صنعتی، اختراعات و افرادی که نسبت به ثبت برند و علامت تجاری خود اقدام نموده اند را تا حدود زیاد تضمین نمایند. این حقوق تحت عنوان حقوق مالکیت فکری شناخته می شود.
قابلیت انتقال حقوق مالکیت فکری
حقوق مالکیت فکری در مواردی قابلیت انتقال دارد. به عنوان مثال کسی که مخترع بوده و یا نسبت به ثبت برند و علامت خود اقدام کرده است. می تواند کلیه امتیازات ناشی از اختراع و یا علامت خود را به دیگری واگذار نماید. این امر از حقوق اولیه وی محسوب می گردد و کسی نمی تواند این حق را از او سلب نماید.
نقش وکیل در ثبت علامت
ثبت علامت تجاری برای پدید آورنده آن حقوقی را به همراه خواهد داشت. این حقوق گاه مورد تعرض قرار می گیرد. در این مورد نقش وکیل متخصص می تواند مؤثر باشد. وکیل می تواند از ابتدا در نقش کاملاً اختصاصی کلیه امور مربوط به ثبت برند و علامت را پیگیری نماید. یا اینکه در صورت هر نوع دعوای حقوقی در مراجع قضایی علیه دارنده علامت و برند ثبت شده، از حقوق وی دفاع نماید.
تاریخ اعتبار حمایت های قانونی از علامت تجاری
تاریخ شروع اعتبار و حمایت قانونی از اختراع ، طرح صنعتی و علامت تجاری از زمان تسلیم اظهارنامه می باشد نه تاریخ صدور گواهی ثبت. این تاریخ ها به ترتیب عبارت است از:
- اختراع: 20 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه، به استناد ماده 16 قانون ثبت اختراعات.
- طرح صنعتی: 15 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه، برابر با بند د ماده 28 همین قانون.
- علامت تجاری: 10 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ولی کراراً قابل تمدید است. برابر با بند د ماده 40 همین قانون.
حمایت از ثبت علامت تجاری در داخل کشور
باید توجه داشت ممکن است صاحب برند و علامت تجاری صرفاً برند خود را در خارج از کشور ثبت نماید. در این صورت در داخل کشور از حمایت قانونی برخوردار نخواهد بود. مگر آنکه علامت تجاری در داخل کشور به ثبت برسد.
شروط ثبت علامت تجاری
ثبت برند بیشتر از این رو صورت می گیرد که قدرت تمایز بین علامت های مختلف را ایجاد کند. بنابراین اولین شرط برای ثبت علامت، معنای خاص آن است . لذا نام های عام مثل خودرو قابل ثبت نیست. در ایران فقط علایمی می توانند به ثبت برسند که به صورت ملموس ، عینی و یا فیزیکی باشند. بنابراین مواردی نظیر “بو” و “آهنگ” قابلیت ثبت ندارند. همچنین علامت مورد تقاضا برای ثبت نباید قبلاً به ثبت رسیده باشد.
برای هر علامتی که مورد تقاضا برای ثبت است نیاز به ارائه مجوزی متناسب با حرفه و صنعت مرتبط است. مثلاٌ کسی که قصد ثبت نام و علامت برای یک دفتر حقوقی را دارد، باید حتماً پروانه وکالت ارائه دهد. یا اگر نامی لاتین برای موضوع فعالیت در حوزه واردات و صادارات قرار است استفاده شود نیازمند ارائه کارت بازرگانی است.
تاریخ حمایت از علامت تجاری
همانطور که گفته شد متقاضی ثبت برند یا علامت تجاری از زمانی که نسبت به ثبت علامت تجاری خود اقدام و اظهارنامه خود را ارسال می کند، تحت حمایت قانونی قرار دارد. اما شرط اساسی این خواهد بود که حتماً تقاضای وی منتج به نتیجه شده و به ثبت برسد.
نحوه اعتراض به علامت در حال ثبت
برای اعتراض به آگهی رسمی علامت ثبت شده ، معترض می باید ظرف حداکثر سی روز از انتشار آگهی تقاضای ثبت علامت تجاری ، به آن اعتراض نماید. متقاضی ثبت نیز می تواند در پاسخ به اعتراض ، حداکثر ظرف بیست روز از ابلاغ اعتراض، دلایل خود را اعلام نماید.
عدم دریافت هر گونه پاسخ، به منزله پذیرش اعتراض بوده و علامت وی به ثبت نخواهد رسید. اما اگر تقاضا کننده ثبت دلایلی برای ثبت علامت خود ابراز نماید، این بار معترض باید دلایل خود را ظرف بیست روز اعلام نماید. این اعتراض به کمیسیون ماده 170 ارجاع می شود و اگر اعتراضات همچنان ادامه یابد، ممکن است پرونده به دادگاه عمومی ارجاع شود.
نحوه رسیدگی به درخواست ثبت علامت
برای رسیدگی به ایرادات شکلی ابتدا کارشناس رسیدگی اخطاریه ای را از طریق سیستم برای متقاضی ارسال می نماید. متقاضی سی روز فرصت دارد تا رفع ایراد و اشکال کند. بعد از رفع ایراد شکلی، کارشناس وارد رسیدگی ماهوی خواهد شد. در صورتی که علامت قابلیت ثبت نداشته باشد اخطار رد برای متقاضی ارسال می شود. متقاضی در پاسخ می تواند به شرح زیر اقدام نماید:
- ظرف سی روز به کمیسیون ماده 170 آیین نامه مستقر در اداره ثبت اعتراض نماید. یا اینکه بعد از سی روز و قبل پایان دو ماه ، دادخواستی را تنظیم و در دادگاه حقوقی اقامه دعوا نماید.
- در صورتی که شخصی بخواهد گواهی علامت ثبت شده و صادره از اداره ثبت را ابطال نماید باید مستقیماً دادخواست خود را به دادگاه حقوقی تقدیم نماید. در تهران اینگونه دعاوی در شعبه سوم دادگاه عمومی حقوقی مجتمع شهید بهشتی مورد رسیدگی قرار می گیرد.
- اگر معترض ادعا داشته باشد اظهارنامه مقدم در مورد همان علامت تجاری دارد و یا نام مورد استفاده توسط وی استفاده شده و مشهور می باشد باید همزمان با دادخواست، اظهارنامه ثبت علامت خویش را به اداره ثبت علامت تجاری تسلیم نماید.
- اگر مدت سه سال از ثبت یک برند یا علامت گذشته باشد و دارنده آن از این علامت استفاده نکرده باشد هر شخصی می تواند تقاضای ابطال آن را از دادکاه بخواهد.