کار زنان

کار زنان و آنچه کارفرمایان باید بدانند. 

کار زنان در هر کشور می تواند علاوه بر مقررات و قوانین عام، تابعی از عرف جامعه باشد. قوانین هر کشور نیز با در نظر گرفتن این موضوع تدوین می گردد. ممکن است در مواردی برای زنان و اشتغال آنان محدودیت هایی را ایجاد کند. در کشور ما نیز برای اشتفال زنان مقرراتی وجود دارد که باید به آن توجه شود.

شرایط کار زنان

کار با عقد قرارداد کار آغاز می شود. با شروع کار توسط کارگر، کارفرما باید بداند چه تکالیفی بر عهده دارد. حقوق کارگر در مرخصی و تعطیلات ، تکلیف کارفرما در برابر  حق بیمه کارگری و… موضوعاتی هستند که کارفرما باید از آن مطلع باشد. کارفرما باید بداند نپرداختن حق بیمه چه مشکلاتی دارد.

شرایط کار زنان یکی از موضوعات مهم در محیط های کارگری است. در این رابطه کارفرما باید مواردی را رعایت کند. این موارد بطور خلاصه به شرح زیر است.

سن بکارگیری کارگر زن

 به کار گماردن افراد کمتر از 15 سال تمام ممنوع است. کارگری که سنش بین 15 تا 18 سال تمام باشد کارگر نوجوان نامیده می شود. این کارگران بایستی در بدو استخدام توسط سازمان تامین اجتماعی مورد آزمایش های پزشکی قرار گیرد. آزمایش های پزشکی بایستی حداقل سالی یک بار توسط کارفرما تجدید شود

جابجایی و حمل بار توسط زنان

کارفرمایان باید آگاه باشند که انجام کارهای سخت خطرناک و زیان آور برای زنان مجاز نیست. حمل بار بیش از حد با دست و بدون استفاده از وسایل مکانیکی برای کارگر زن ممنوع است. کارفرما مکلف است آموزش های لازم را در ابتدا به کارگران بدهد.

حداکثر وزن مجاز برای کارگر زن حدود 16 کیلوگرم است. اگر کارگر زن، نوجوان و یا بالای 50 سال باشدوزن مجاز بار با دست 10 کیلوگرم خواهد بود. حداکثر وزن بلند کردن بار در کارهای نشسته برای زنان نباید از 3 کیلو گرم بیشتر باشد. حمل بار و جابجایی بار برای زنان در مدت بارداری و همچنین ده هفته پس از زایمان ممنوع می باشد .

نحوه کار زنان در دوران بارداری

 در صورت تایید ایام زایمان کارگر زن توسط سازمان تامین اجتماعی نسبت به ایام فوق عیدی و سنوات نیز تعلق می گیرد. کارفرما مکلف است در پایان سال عیدی و در پایان قرارداد سنوات این ایام را پرداخت نماید.

کارگر زنی که در دوران بارداری به سر می برد ممکن است نوع شغل مورد تصدی و کاری که انجام می دهد برای او زیان اور و خطرناک باشد. طبق ماده 77 قانون کار در این موارد تشخیص پزشک سازمان تامین اجتماعی ملاک عمل خواهد بود. که در این صورت کارفرما بایستی تا پایان بارداری کارگر زن بدون کسر حق السعی، کار مناسب تر و سبک تری به او ارجاع نماید.

زنان باردار ممکن است در طول ایام بارداری با تایید پزشک معالج از مرخصی استعلاجی استفاده کنند. این زنان از 9 ماه مرخصی زایمان بهره مند خواهند بود. مدت مرخصی استعلاجی از مرخصی زایمان آنان کسر نخواهد شد.

مدت استفاده از کمک هزینه بارداری برای مادرانی که شیردهی ندارند 90 روز  است. برای مادرانی که فرزندان خود را شیر می دهند تا دو قلو 90ماه و در مورد بانوانی که سه قلو و بیشتر زایمان کرده و شیردهی داشته باشند یک سال می باشد. ضمنا 6 ماه از مرخصی 9 ماهه زایمان مربوط به بعد از زایمان بوده و به دوره شیر دهی مادر اختصاص دارد.

شرط استفاده بیمه شده زن از کمک هزینه بارداری بدین ترتیب است:

• ظرف یک سال قبل از زایمان سابقه پرداخت حق بیمه 60 روز را نزد سازمان داشته باشد.
• هنگام زایمان رابطه استخدامی او با کارفرما قطع نشده باشد.
• در مدت مرخصی زایمان از کارفرما حقوق یا مزد دریافت نکند.

ایامی که بیمه شده زن در مرخصی زایمان به سر می برد به لحاظ احتساب مدت استعلاجی جز سابقه کار خواهد بود. تعلق مرخصی استحقاقی به ایام مذکور قانونی می باشد. توضیح اینکه در پایان سال صرفا 9 روز مرخصی قابل ذخیره می باشد.

وضعیت کار زنان در دوره شیردهی

در کارگاه هایی که دارای کارگر زن هستند کارفرما مکلف است به مادران شیرده تا پایان دو سالگی کودک پس از هر سه ساعت، نیم ساعت فرصت شیر دادن بدهد. این فرصت جز ساعات کار آنان محسوب می شود. همچنین کارفرما مکلف است متناسب با تعداد کودکان و با در نظر گرفتن گروه سنی آنها مراکز مربوط به نگهداری کودکان را ایجاد نماید.

در خصوص زنان کارگر دارای قرارداد کار موقت، شاغل در کارهای ماهیتاً مستمر چنانچه تاریخ اتمام قرارداد کار با ایام مرخصی زایمان و دوران شیردهی وی تلاقی یابد تاریخ خاتمه قرارداد کار به پس از ایام شیردهی انتقال خواهد یافت. به عبارت دیگر مدت قرارداد این قبیل کارگران به میزان کارگران به میزان باقیمانده از ایام شیردهی افزایش خواهد یافت.

در خصوص زنان کارگر دارای قرارداد کار موقت شاغل در کارهای ماهیتاً غیر مستمر چنانچه تاریخ اتمام قرارداد کار مدت موقت یا کار معین با ایام مرخصی زایمان یا دوران شیردهی تلاقی یابد ایام شیردهی مادام که کار باقی است قرارداد خاتمه نخواهد یافت.

در خصوص درخواست مادران شیرده مبنی بر عدم استفاده از فرجه تعیین شده برای شیر دادن فرزندان و حضور در کارگاه و اینکه کارفرما این ساعات را جز اضافه کاری منظور نماید باید گفت کارفرما هیچ تکلیفی در خصوص پرداخت به صورت اضافه کاری ندارد. چرا که عنوان اضافه کاری با روح حاکم بر این قانون که نوعی امتیاز برای مادران شیرده می باشد مغایرت دارد.

وضعیت کار نوجوانان زن

کارفرما مکلف است در صورت تشخیص پزشک مبنی بر عدم مناسب بودن کار نوجوان، در حدود امکانات خود، شغل کارگر را تغییر دهد. ساعات کار روزانه کارگر نوجوان ، نیم ساعت کمتر از ساعت کار معمولی کارگران است. ترتیب استفاده از این امتیاز با توافق کارگر و کارفرما تعیین خواهد شد.

ارجاع این فعالیت ها به کارگر زن نوجوان ممنوع است:

• ارجاع هر نوع کار اضافی
• انجام کار در شب
• ارجاع کارهای سخت و زیان آور
• کارهای خطرناک
• حمل بار با دست بیش از حد مجاز و بدون استفاده از وسایل مکانیکی.

کارفرما مکلف است کارهای سختی را که به کارگران زن ارجاع داده است از عهده وی خارج سازد.

وظیفه کارفرما در قبال اعتراض همسران به کار زنان

ممکن است مردی جهت ممنوعیت اشتغال همسرش از کارفرمای کارگاه درخواست اخراج همسرش را داشته باشد. دلیل این امر نیز مغایرت شغل همسرش با مصالح خانوادگی اش عنوان شود. در اینگونه موارد کارفرمای حقیقی یا حقوقی در صورتی می تواند به خدمت این زنان خاتمه دهد که از دادگاه حکمی ارائه شود. یعنی دادگاه قبلا به درخواست شوهر مبنی بر این که شغل زن منافی مصالح و حیثیت خانوادگی اش است رسیدگی کرده و نظر موافق داده باشد.

کار شب توسط زنان

در قانون کار در زمینه ممنوعیت کار زنان در شب محدودیتی پیش بینی نشده است. بدین لحاظ کارگران زن می توانند در صورت تمایل و داشتن موافقت در محدوده ساعات کار شب نیز اشتغال به کار داشته باشند. البته کارفرما باید ملاحظات قانونی را در نظر داشته باشد.

حق اولاد زنان کارگر

 زنان مطلقه و کارگران زنی که همسرشان فوت نموده اند به شرط داشتن سابقه پرداخت 720 روز حق بیمه، مشمول برخوردار ی از حق اولاد خواهند بود.