مالیات ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده

مالیات ارزش افزوده – اولین بار در اواسط سال 1387 مالیات ارزش افزوده در ایران اجرایی شد. از آن سال تا کنون سازمان امور مالیاتی همه ساله و در چند مرحله واحدهای صنفی را مشمول این نوع از مالیات قرار داده است.

در زمان اجرای قانون مورد نظر، ابتدا کلیه واردکنندگان و صادرکنندگان و فعالان اقتصادی با مجموع فروش کالاها و خدمات بیش از سه میلیارد ریال در سال 86 و یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون ریال در پنج ماهه نخست سال 87 مشمول این قانون شدند.

قانون مالیات ارزش افزوده در طول سال های 87 تا کنون در چند مرحله شمولیت عام یافته است. هم اکنون این قانون شامل کلیه اشخاص حقوقی فعال با هر حجم از فروش و یا درآمد می شود. به این ترتیب که همه این افراد مکلف به ثبت نام در سامانه مالیات ارزش افزوده می باشند.

فعالیت های مشمول قانون مالیات ارزش افزوده

برابر قانون، فعالیت های زیر مشمول این قانون می باشند:

• ارائه خدمات در ایران به دیگری در قبال مابه ازاء .
• انتقال عین یا منافع کالا در قالب هر نوع معامله ای اعم از فروش ، صلح ، بخشش و غیره .
• واردات به معنای ورود کالا یا خدمات از خارج از کشور یا از مناطق آزاد تجاری و صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی به قلمرو گمرکی کشور.
• صادرات به معنای صدور کالا یا خدمت به خارج از کشور یا مناطق آزاد تجاری و صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی .

عملیات معاف از مالیات ارزش افزوده

برابر قانون، عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر و همچنین واردات آنها حسب مورد از پرداخت مالیات مورد نظر معاف می باشد:

• محصولات کشاورزی فراوری نشده
• دام و طیور زنده، آبزیان ، زنبور عسل و نوغان(کرم ابریشم)
• انواع کود، سم ، بذر و نهال
• آرد خبازی، نان ، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات، سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی، شیر خشک
• کتاب، مطبوعات، دفاترتحریر و انواع کاغذ چاپ ، تحریر و مطبوعات
• کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه ها، مؤسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی. با تأیید هیأت وزیران و حوزه های علمیه با تأیید حوزه گیرنده هدایا.
• کالاهای مجاز همراه مسافر

• اموال غیر منقول

• انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی(انسانی و حیوانی و گیاهی) و خدمات توانبخشی و حمایتی
• خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع مالیات های مستقیم
• خدمات بانکی و اعتباری بانک ها ، مؤسسات و تعاونی های اعتباری و صندوق های قرض الحسنه مجاز . و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس ها و بازارهای خارج از بورس
• خدمات حمل و نقل عمومی مسافری برون شهری و درون شهری ، جاده ای ، ریلی، هوایی و دریایی
• فرش دستباف
• انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آیین نامه ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری ، امور اقتصاد و دارایی ، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی طرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیئت وزیران می رسد.
• خوراک دام و طیور
• رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاهها. بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیئت وزیران می رسد.
• اقلام با مصارف صرفاً دفاعی(نظامی و انتظامی) و امنیتی. بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیئت وزیران می رسد.

نظر به اهمیت برخی مواد و تبصره های مربوط به قانون، در ادامه برخی از این مواد قانونی مورد اشاره قرار می گیرند.

ماده 12 قانون مالیات ارزش افزوده

بر اساس ماده 12 ، صرفاً عرضه کالاها و و ارائه خدمات و همچنین واردات آنها که در بندهای هفده گانه بالا ذکر شد از پرداخت مالیات و عوارض معاف می باشند. این معافیت را نمی توان به نهاده ها و عوامل غیر معاف(نظیر مواد اولیه کالاهای معاف، بیمه ای ، توزیع و بازاریابی ، مهندسی و مشاوره ای ، سردخانه ای و…. ) به کارکیری شده در عرضه کالاها و ارائه خدمات معاف، تسری داد.

به زبان ساده اگر کالایی مثل انواع میوه ها یا دام و گوشت و یا شیر و پنیر که معاف از مالیات هستند در سردخانه نگهداری شوند. یا برای یک محصول مثل فرش دستباف که معاف از مالیات ارزش افزوده است. خدمات مشاوره و بازاریابی انجام میدهیم باید بابت هزینه های سردخانه ای و یا هزینه های مشاوره و بازاریابی مبلغ مالیات آن جداگانه محاسبه و پرداخت شود.

تبصره 3 ماده 17 قانون مالیات ارزش افزوده

تبصره 3 ماده 17 : درصورتی که مؤدیان به عرضه توأم کالاها یا خدمات مشمول مالیات و معاف از  مالیات اشتغال داشته‌باشند. صرفاً مالیات های پرداخت شده مربوط به کالاها یا خدمات مشمول مالیات در حساب مالیاتی مؤدی منظور خواهد ‌شد.

در مورد اجرای تبصره 3 چنین برداشت می شود کلیه افراد مشمول اجرای قانون که به عرضه کالاها و خدمات معاف و غیر معاف از مالیات به صورت توأمان اقدام می نمایند، می باید به شرح زیر عمل نمایند:

• در مورد کالاها و خدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده که امکان تخصیص جداگانه مالیات آن از کالاها و خدمات مشمول مالیات وجود دارد. اقدام محاسباتی معمول و مالیات آن محاسبه و کسر گردد.
• در مورد کالاها و خدمات مشترک یعنی مشمول و غیر مشمول مالیات. که امکان محاسبه جداگانه مالیات بر ارزش افزوده وجود ندارد لازم است از طریق تسهیم بر مبنای فروش کالا با درآمد خدمات اقدام شود.
• اگر مالیات ارزش افزوده کالاها و خدماتی که معاف از مالیات بوده اند، به اشتباه پرداخت شده باشند، دیگر نمی توان این مبالغ را مسترد نمود. این مبالغ را صرفاً می توان به عنوان هزینه قابل قبول موضوع قانون مالیات های مستقیم محسوب نمود.

تبصره 5 ماده 17 قانون مالیات بر ارزش افزوده

تبصره 5 : آن قسمت از مالیات های ارزش افزوده پرداختی مؤدیان که طبق مقررات این قانون قابل کسر از مالیات های وصول شده یا قابل استرداد نیست. جزء‌ هزینه‌ های قابل قبول موضوع قانون مالیات های‌ مستقیم محسوب می‌شود.

در مورد این تبصره می توان گفت مشمول نبودن خریدار ملاک عمل نیست. بلکه ملاک عمل مشمول بودن یا نبودن فروشنده است. از این رو هر حریدار که مشمول نظام ارزش افزوده نیست، باید مالیات آن را پرداخت و آن را جزء هزینه های خویش منظور نماید.

ماده 22 قانون مالیات ارزش افزوده

برابر ماده 22 مؤدیان مالیاتی در صورت انجام ندادن تکلیف یا تخلف از قانون موظف خواهند بود که:

• مالیات ارزش افزوده را بپردازند.
• جریمه تأخیر را پرداخت نمایند.
• در هر مورد جریمه ثانوی را هم بپردازند.

جریمه ثانویه مشمول ماده 22 قانون در موارد زیر قابل محاسبه و دریافت است:

• عدم ثبت نام در مهلت مقرر معادل 75 درصد مالیات مربوط.
• عدم صدور صورتحساب معادل یک برابر مالیات مربوط.
• عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب معادل یک برابر مابه التفاوت مالیات مربوط.
• عدم درج و تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام شده معادل 25 رصد مالیات مربوط.
• عدم تسلیم اظهارنامه از تاریخ ثبت نام یا شناسایی به بعد حسب مورد، معادل 50 درصد مالیات مربوط.
• عدم ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک حسب مورد معادل 25 درصد مالیات مربوط.

مالیات بر ارزش افزوده 1400 چند درصد است؟

در ابتدای هر سال سازمان امور مالیاتی نرخ مالیات بر ارزش افزوده را اعلام می نماید. در سال 99 این نرخ 6 درصد به اضافه 3 درصد عوارض بود که در مجموع 9 درصد می شد. مبلغ مالیات سال 1400 هنوز اعلام نشده است. عده‌ای عقیده دارند که این مالیات در سال جاری مانند سال گذشته حدود 6 درصد به علاوه 3 درصد عوارض است. اما لایحه ارائه شده نشان می دهد این رقم احمالاً درصدی بالاتر خواهد بود.

سایر مقالات مرتبط برای مطالعه بیشتر:

پیش حسابرسی مالیاتی عملکرد و ارزش افزوده

صدور فاکتور رسمی و مورد قبول مامورین مالیاتی

تراکنش های بانکی معاف از مالیات

جرایم مالیاتی و مجازات مرتکبین